Ambasador na rozdrożu. Świat wartości w poradnikach dyplomatycznych Pierwszej Rzeczypospolitej oraz ich europejski kontekst

Michał E. Nowakowski
ISBN: 978-83-8288-102-8
Stron: 236
Format: B5
Rok wydania: 2023

Publikacja inspirowana nurtem badawczym New Diplomatic History stanowi pierwszą próbę całościowego omówienia staropolskich poradników dyplomatycznych – dotychczas jednego ze słabiej rozpoznanych gatunków piśmiennictwa Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Dzieła polskie zostały zestawione z obfitym materiałem źródłowym, obejmującym przede wszystkim liczne wczesnonowożytne poradniki dyplomatyczne powstałe w zachodniej Europie, a także wybrane przykłady literatury politycznej, relacji poselskich, listów czy diariuszy. Umożliwiło to ukazanie zarówno związków staropolskiej refleksji dyplomatycznej z europejską, jak i jej cech dystynktywnych.

Praca prezentuje omawiane teksty w kontekście kluczowych dla nich problemów badawczych, a więc kwestii suwerena i autonomii dyplomatów, ich powinności reprezentacyjnych oraz negocjacyjnych, zdobywania przez nich informacji czy wreszcie ich niejednoznacznej relacji z prawdą i kłamstwem. Zgodnie z założeniami metodologicznymi New Diplomatic History, w badaniach wykorzystano zróżnicowane instrumentarium badawcze, łączące narzędzia filologiczne z wiedzą z zakresu historii dyplomacji i historii idei oraz nauk politycznych. Dzięki przeprowadzeniu analizy z perspektywy aksjologicznej, zrekonstruowano świat wartości staropolskich teoretyków dyplomacji, a wnioski, jakie przy tym sformułowano, mają zastosowanie dla szerokiego grona uczonych – od historyków stosunków międzynarodowych po badaczy literatury politycznej.

Spis treści

Ad lectorem
Przegląd literatury
Podziękowania

I. Suweren, autonomia i nieetyczne rozkazy
1. Trzej staropolscy autorzy
2. Cele poselstw, suweren dyplomaty
3. Autonomia dyplomaty i nieetyczne rozkazy
4. Podsumowanie

II. Powinność reprezentacji i negocjacji
1. Reprezentacja
2. Negocjacje
3. Podsumowanie

III. Sekret, fałsz i pozór a misja dyplomaty
1. Dyplomata wobec prawdy: dissimulatio, simulatio i inne
2. Zdobywanie i przekazywanie informacji
3. Podsumowanie

IV. Wizja dyplomacji Tadeusza Morskiego
1. Źródła inspiracji
2. Państwo na arenie międzynarodowej
3. Dyplomacja i dyplomata
4. Podsumowanie

Zakończenie
Bibliografia
Indeks postaci historycznych