"Nie potrzebują lekarza zdrowi..." Hezychastyczna metoda uzdrawiania człowieka

Krzysztof Leśniewski
ISBN: 83-7363-393-6
Stron: 434
Format: B5
Rok wydania: 2006

Książka traktuje o starożytnej metodzie terapeutycznej, która obecnie staje się coraz bardziej atrakcyjna zarówno dla pragnących pogłębienia życia duchowego chrześcijan, jak i w działalności psychoterapeutycznej.
Hezychastyczna metoda uzdrawiania człowieka to nie tylko uprzywilejowana forma wschodniej duchowości monastycznej, ale rzeczywistość synergiczna, czyli taka, która zakłada aktywną współpracę człowieka z łaską Bożą. Dzięki temu cała osoba ludzka podlega duchowej terapii oraz wprowadzana jest w żywe doświadczenie Boga.


Spis treści

Przedmowa
Wstęp

Kim jest człowiek? Kluczowe pojęcia w antropologii hezychastycznej
  1. Dualistyczny kontekst antropologii Ojców Kościoła Wschodniego
  2. Jedność osoby ludzkiej
    2.1. Człowiek jako byt złożony
      2.1.1. Dychotomiczna wizja osoby ludzkiej
      2.1.2. Trychotomiczna wizja osoby ludzkiej
    2.2.Istota jedności psychofizycznej człowieka
  3. Dusza (gr. psyche)
    3.1. Wyjątkowość duszy człowieka
      3.1.1. Dusza człowieka jako misterium
      3.1.2. Odniesienia duszy człowieka do Boga
    3.2. Filokaliczna wizja duszy człowieka
      3.2.1. Cechy i funkcja duszy
      3.2.2. Władze duszy i ich zadania
      3.2.3. Dwa aspekty duszy: logikon i pathetikon
      3.2.4. Zmysły duszy
      3.2.5. Cnoty duszy
    3.3. Dusza człowieka jako rzeczywistość wymagająca leczenia duchowego
      3.3.1. Choroby i zagrożenia duchowe duszy
      3.3.2. Grzechy władz duszy i ich leczenie
  4. Umysł (gr. nous)
    4.1. Filokaliczne rozumienie umysłu
      4.1.1. Umysł jako obraz Boga i Jego świątynia
      4.1.2. Umysł jako organ widzenia duszy
      4.1.3. Inne określenia umysłu
    4.2. Cechy umysłu
    4.3. Relacja umysłu do duszy
    4.4. Funkcje pełnione przez umysł
  5. Serce (gr. kardia)
    5.1. Rozumienie serca przez Ojców filokalicznych
      5.1.1. Serce jako centrum osoby ludzkiej
      5.1.2. Serce w relacji do Boga - wymiar sakralny serca
    5.2. Serce w relacji do umysłu
  6. Ciało (gr. soma, sarks)
    6.1. Miejsce ciała w hierarchicznej strukturze osoby ludzkiej
    6.2. Wrogość wobec ciała jako przejaw antropologicznego redukcjonizmu
    6.3. Dwa znaczenia pojęcia „ciało": sarks i soma
    6.4. Stworzenie ciała (gr. soma) na obraz i podobieństwo Boże?
    6.5. Ciało w relacji do duszy i umysłu
      6.5.1. Ciało a dusza
      6.5.2. Ciało a umysł
        6.5.2.1. Zależność ciała od umysłu
        6.5.2.2. Zależność umysłu od ciała
        6.5.2.3. Współzależność ciała i umysłu
        6.5.2.4. Potrzeba uwolnienia umysłu od ciała
    6.6. Rola ciała w zmaganiach duchowych
      6.6.1. Platońskie korzenie ucieczki od ciała
      6.6.2. Różnorodność praktyk ascetycznych
      6.6.3. Ascetyzm jako droga oczyszczenia sarks
      6.6.4. Ascetyzm jako droga uzdrawiania natury człowieka
      6.6.5. Jak traktować ciało podczas zmagań duchowych?
    6.7. Przebóstwienie ciała
      6.7.1. Istota Boża i Boskie Energie a przebóstwienie
      6.7.2. Przebóstwienie a Boska ekonomia zbawienia
      6.7.3. Przebóstwienie Chrystusa jako wzór przebóstwienia człowieka
      6.7.4. Czynny udział ciała w przebóstwieniu
      6.7.5. Przebóstwienie ciała jako element przemiany świata materialnego
    6.8. Zbawienie ciała (gr. soma)
      6.8.1. Udział ciała w zbawieniu
      6.8.2. Zbawienie jako uwolnienie od ciała
      6.8.3. Zjednoczenie z Bogiem w ciele czy bez ciała?
    6.9. Zmartwychwstanie
      6.9.1. Potęga zmartwychwstania
        6.9.1.1. Zmartwychwstanie jako wydarzenie dla wszystkich
        6.9.1.2. Zmartwychwstanie jako odnowa i przemiana całego stworzenia
        6.9.1.3. Zmartwychwstanie jako uzewnętrznienie tego, co wewnętrzne
        6.9.1.4. Zmartwychwstanie jako nagroda
      6.9.2. Ciało a zmartwychwstanie
        6.9.2.1. Zmartwychwstanie ciała czy zmartwychwstanie człowieka?
        6.9.2.2. Jakie będzie ciało (gr. soma) po zmartwychwstaniu?
        6.9.3. Pierwociny zmartwychwstania w czasie ziemskiego życia człowieka

Hezychastyczna diagnoza zaburzeń psychiczno-fizyczno-duchowych
  1. Zaburzenia w funkcjonowaniu wyobraźni
    1.1. Wyobraźnia (gr. fantasia) a wyobrażenia (gr. fantasiai)
    1.2. Pochodzenie wyobrażeń
    1.3. Wykorzystywanie wyobrażeń przez demony
  2. Zaburzenia powodowane przez logismoi i pathi
    2.1. Rozumienie logismoi w literaturze filokalicznej
    2.2. Systematyzacja i pochodzenie logismoi
    2.3. Etapy procesu przeradzania się logismoi w pathi
  3. Zaburzenia na poziomie ciała
    3.1. Obżarstwo (gr. gastrimargia)
    3.2. Nieczystość (gr. porneia)
    3.3. Chciwość (gr. philarguńa)
  4. Zaburzenia na poziomie duszy
    4.1. Gniew (gr. orge)
    4.2. Smutek (gr. lype)
    4.3. Acedia (gr. akedia)
  5. Zaburzenia na poziomie ducha
    5.1. Próżność - żądza próżnej sławy (gr. kenodoksja)
    5.2. Pycha (gr. hiperfania)
  6. Chrześcijańskie pathi a psychologiczne emocje

Warunki sine qua non skutecznej terapii hezychastycznej
  1. Radykalne zwrócenie się ku Bogu
    1.1. Przemiana umysłu (gr. metanoia)
    1.2. Głęboka skrucha (gr. katanyksis)
  2. Odradzające otwarcie na Boga
    2.1. Świadome oczekiwanie na śmierć
    2.2. Myślenie o Sądzie Ostatecznym
    2.3. Dar łez
  3. Kontrola umysłu
    3.1. Uwaga (gr. prosoche)
    3.2. Czujność (gr. nepsis)
    3.3. Wyciszenie wewnętrzne (gr. hesychia)
  4. Kontrola serca
    4.1. Serce jako siedlisko dobrych i złych myśli
    4.2. Oczyszczenie serca jako niezbędny warunek przemiany człowieka
    4.3. Strzeżenie serca (gr. filake kardias)
    4.4. Uwaga serca (gr. prosoche kardias)
    4.5. Czujność serca (gr. nepsis kardias)
    4.6. Walka duchowa w sercu człowieka
    4.7. Zstępowanie umysłu do serca

Zalecenia terapii hezychastycznej
  1. Zalecenia dotyczące walki z zaburzeniami psychiczno-fizyczno-duchowymi oraz chorobami
    1.1. Walka z wyobrażeniami pochodzenia demonicznego (gr. ton daimonon fantasiai)
    1.2. Walka z chorobami ciała
      1.2.1. Zalecenia dotyczące obżarstwa (gr. gastrimargia)
      1.2.2. Zalecenia dotyczące nieczystości (gr. porneia)
      1.2.3. Zalecenia dotyczące chciwości (gr. phUarguria)
    1.3. Walka z chorobami duszy
      1.3.1. Zalecenia dotyczące gniewu (gr. orge)
      1.3.2. Zalecenia dotyczące smutku (gr. lype)
      1.3.3. Zalecenia dotyczące acedii (gr. akedia)
    1.4. Walka z chorobami ducha
      1.4.1. Zalecenia dotyczące próżności - żądzy próżnej sławy (gr. kenodoksja)
      1.4.2. Zalecenia dotyczące pychy (gr. hiperfania)
  2. Zalecenia dotyczące uzdrawiającej modlitwy
    2.1. Postawa ciała w czasie modlitwy i w relacji do bliźnich
    2.2. Psalmodia
    2.3. Modlitwa Jezusowa
      2.3.1. Znaczenie Imienia Bożego w duchowości hezychastycznej
      2.3.2. Formuła modlitwy Jezusowej
      2.3.3. Modlitwa Jezusowa jako odpowiedź na wezwanie do nieustannej modlitwy
      2.3.4. Metoda modlitwy Jezusowej
        2.3.4.1. Wyjątkowość chrześcijańskiej metody psychosomatycznej
        2.3.4.2. Pozycja ciała podczas praktykowania modlitwy Jezusowej
        2.3.4.3. Kontrola oddechu
        2.3.4.4. Zasadnicza rola umysłu w modlitewnej koncentracji na Bogu
        2.3.4.5. Modlitwa Jezusowa jako wyzwolenie od zagrożeń duchowych i różnych form zła
          2.3.4.5.1. Modlitwa Jezusowa a ataki wrogów
          2.3.4.5.2. Modlitwa Jezusowa jako pomoc w odrzucaniu demonicznych wyobrażeń
          2.3.4.5.3. Modlitwa Jezusowa jako sposób walki ze złymi myślami
          2.3.4.5.4. Modlitwa Jezusowa jako pomoc w wyzwoleniu z pathi oraz uzdrowieniu umysłu i duszy
    2.4. Pamięć o Bogu (gr. mneme tou Theou)

Zakończenie
Wykaz skrótów
Bibliografia