#Ujarzmiony kapitał. Praca - kapitał według Oswalda von Nell-Breuninga

Maciej Hułas
ISBN: 978-83-7702-176-7
Stron: 292
Format: B5
Rok wydania: 2011

U podstaw postulatów społeczno-gospodarczych Oswalda von Nell-Breuninga leży zasadniczo jeden aksjomat: gospodarka jest fenomenem społecznym funkcjonalnym zakresem działań osadzonym w konkretnych kontekstach historyczno - prawnych jest kształtowalną substancją organiczną i manifestacją kultury ludzkiej ma tylko jeden cel - wykreowanie warunków, które umożliwią jednostkom i grupom zaspokojenie potrzeb egzystencjalnych. Gospodarka nie jest zatem prostą wypadkową determinizmu natury, napędzanym przez samozachowawczy egoizm. U jej podstaw nie leży Leibnizowska idea harmonii przedustawnej, lecz jest w całości pochodną autonomii woli. Jeżeli gospodarka kapitalistyczna przyjmuje za priorytet inne cele niż egzystencjalne dobro człowieka wkomponowane w solidarystyczny postulat dobra wspólnego, jeżeli marginalizuje rolę klasy średniej jako podstawowej konsystencji społeczeństwa, wówczas przestaje spełniać swoją funkcję. Z narzędzia zaspokajania potrzeb przeradza się w instrument kolonizujący ludzką egzystencję w postaci bądź to dzikiej odrośli na zdrowym pniu (liberalizm), bądź to ideologicznej iluzji (kolektywizm).


Spis treści

Wykaz skrótów
Wstęp

I
Oswald von Nell-Breuning - etyk społeczny

1. Nestor katolickiej nauki społecznej
1.1. Projekt encykliki Quadragesimo anno i narodowy socjalizm
1.2. Pierwsze lata republiki
1.3. Synteza poglądów
2. System i metoda
2.1. Uwagi ogólne
2.2. Naturalnoprawny charakter argumentacji
2.3. Priorytet racjonalności
2.4. Katolicka nauka społeczna jako katolicka teoria działania
2.5. Dwa sposoby argumentacji

II
Praca jako kategoria podmiotowa

1. Definicja pracy
2. Nell-Breuninga systematyka pojęcia praca
2.1. Tworzenie - znój
2.2. Opus - labor
2.3. Podmiotowy i przedmiotowy wymiar pracy
2.6. Actus humanus i actus hominis
2.7. Praca i zabawa: granica jakościowa, celowość
2.8. Praca - modlitwa
2.9. Odpoczynek i praca: granica ilościowa
2.10. Prawo do pracy i prawo do zatrudnienia
2.11. Uprawnienie i obowiązek
2.12. Własna i użyteczna wartość pracy
2.11.2. Godność pracy
2.11.3. Wartość użyteczna - gospodarczy wymiar pracy
3. Konfrontacja z Laborem exercens
4. Podmiot pracy

III
Kapitał jako narzędzie

1. Nell-Breuninga koncepcja kapitału
2.1. Kapitał jako trzeci czynnik gospodarczy
2.2. Środek produkcji - uprzednio wykonana praca
2.3. Kapitał jako kategoria historyczno - prawna
2.2.1. Kapitał jako ekonomiczny potencjał przedsiębiorstwa
2.2.2. Kapitał jako czynnik gospodarki wymiennej
2.2.3. Human capital
2.3. Kapitał jako grupa społeczna

IV
Kapitalizm ambiwalentny

1. Kształtowanie się pojęcia kapitalizm w myśli Nell-Breuninga
2. Kapitał a kapitalizm
3. Kapitalizm - sposób gospodarki
3.1. Kapitał jako czynnik rozstrzygający: Nell-Breuning i Kólner Richtlinien
3.2. "Zastosowanie" kapitału
3.3. Materialny i formalny czynnik kapitalizmu
3.4. "Pomnażanie" kapitału
3.4.1. "Absolutny" i "relatywny" cel gospodarki
3.4.2. Spekulacja giełdowa
3.4.3. Krytyka zasad liberalizmu gospodarczego.
3.5. Gospodarka kapitalistyczna: praca i kapitał - oddzielne czynniki produkcji
4. Kapitalizm - społeczeństwo klasowe
4.1. Bezpośrednie przyczyny powstania społeczeństwa klasowego
4.2. Powstanie społeczeństwa klasowego - przyczyny dalsze
5. Systemowe błędy "społecznie utemperowanego" kapitalizmu
5.1. Zasada zysku
5.2. Brak własności kapitałowej u podmiotów pracy najemne)
5.3. Zależność koniunkturalna
5.4. Rynek pracy
6. "Ambiwalentny kapitalizm"

V
Podział dochodu gospodarczego

1. Nell-Breuninga koncepcja gospodarki
1.1. Dynamiczno-ekspansywny akt kultury w społeczeństwie
1.2. Regulująca zasada gospodarki
1.3. Intencjonałność i decyzyjność
2. Środowisko podziału - krytyka rynku i teorii cenowej
3. Krytyka teorii kauzalno-kwancycacywnej - Zurechnung
3.2. Teoria jakościowa - Zuteilung
4. Tytuł podziału - praca
4.1. Tytuł podziału - własność
4.2. Nieuprawnione roszczenia kapitału - praca jako koszty
4.3. Nieuprawnione roszczenie pracy - pełny ekwiwalent z pracy
5. Kryteria podziału
5.1. Zasada podziału
5.2. Podział zadań

VI
Prawo do pracy podstawą praw społeczno-gospodarczych

1. Podstawa i treść prawa do zatrudnienia
1.1. Prawo do zatrudnienia jako postulat
1.2. Pełne zatrudnienie jako ceł polityki gospodarczej
2. Prawo do założenia rodziny
3. Prawo do środków utrzymania
3.1. Płaca.
3.2. Podmiotowy charakter płacy
3.3. Powstawanie płac
3-3.1. Mikroekonomiczny model konkurencyjny,
3.3.2. Makroekonomiczny model zorganizowanych grup
3.3.3. Płaca jako wynik umowy
3.4. Relacje płac
3.4.1. Sprawiedliwość płacy
3.4.2. Płaca rodzinna
3.4.3. Makro ekonomiczny charakter płacy
4. Prawo do rozwoju osobowości
5. Prawo do uznania społecznego
5.1. Postulat likwidacji proletariatu
5.2. Udział podmiotów pracy najemnej we własności kapitałowej
5.3. "Oszczędzanie bez rezygnacji z konsumpcji"

VII
Organizacja współdziałania pracy i kapitału jako czynników gospodarczych

1. Postulat Mitbestimmung
2. Kształtowanie się pojęcia współdecydowanie u Nell-Breuninga
2.1. Okres konwencjonalny
2.3. Społeczna gospodarka rynkowa
3. Poziomy współdecydowania
4. Prawo do współdecydowania
5. Alternatywa dychotomicznego modelu gospodarki
5.1. Kapitalistyczny model przedsiębiorstwa
5.2. Laborystyczny model przedsiębiorstwa
5.3. Przedsiębiorstwo w relacji: własność - właściciel
6. Współdecydowanie a prawo własności
6.1. Prawo własności a wyłączność w przedsiębiorstwie
6.2. Prawo własności. Kompetencje w zakresie organizacji przedsiębiorstwa
7. Współdecydowanie a instytucja pracy najemnej
8. Współdecydowanie a forma przedsiębiorstwa
8.1. Partnerski model przedsiębiorstwa
8.2. Przedsiębiorca jako trzeci faktor
8.3. Desygnacja organu kierowniczego
8.5. Postulat demokracji gospodarczej

Zakończenie

Tamed Capital. "Labor - Capitar" according to Oswald von Nell-Breuning (Summary)

Bibliografia
I. Publikacje O. von Nell-Breuninga objęte kodem chronologicznym
II. Publikacje O. von Nell-Breuninga nie objęte kodem chronologicznym
Źródła sekundarne
Opracowania