Podróż Monteskiusza. Biografia przestrzenna Nagroda specjalna - Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Paweł Matyaszewski
ISBN: 978-83-7702-213-9
Stron: 406
Format: B5 (oprawa twarda)
Rok wydania: 2011

Podróż Monteskiusza to pierwsza w Polsce biografia słynnego francuskiego filozofa  i pisarza epoki Oświecenia, wnikliwie i rzeczowo przedstawiająca historię jego życia i dzieła. Książka jest przy tym pionierska także ze względu na zaproponowanie Czytelnikowi ciekawej formy biografii przestrzennej, ukazującej bios Monteskiusza w odniesieniu do kolejnych obszarów geograficznych tworzących jego życie, a przez to świadomie rezygnującej z klasycznej perspektywy diachronicznej. Autor wyodrębnia trzy zasadnicze, nawzajem się uzupełniające cywilizacyjne przestrzenie topograficzne, będące podstawowymi obszarami życia Monteskiusza, Gaskonię (prowincja), Paryż (miasto) i Europę (kontynent), w których odkrywa ponadto pomniejsze strefy czasowo-przestrzenne - wszystkie, każda na swój sposób, kształtują wyraźnie kolejne myśli i zdarzenia bohatera biografii. Książka opiera się na bardzo bogatym materiale źródłowym, przede wszystkim francuskim, dotyczącym tyle samo życia Monteskiusza, co kontekstu historyczno-kulturowego epoki europejskiego Oświecenia. Należy podkreślić także wartość dokonanych przez Autora przekładów na język polski wielu nie tłumaczonych tekstów Monteskiusza, fragmentów dzieł, myśli, spostrzeżeń, a zwłaszcza nieznanej w Polsce jego bogatej korespondencji. Ciekawym i cennym zarazem pomysłem jest umieszczenie w aneksie drobiazgowego kalendarium regularnych podróży Monteskiusza między rodzinną Gaskonią a Paryżem, jak również precyzyjne odtworzenie trasy jego intelektualnej wędrówki po Europie w latach 1728-1731, którą Autor biografii świadomie uzupełnia o ważne doświadczenie pobytu w Lotaryngii w 1747 roku na dworze polskiego króla na wygnaniu Stanisława Leszczyńskiego. Podróż Monteskiusza to książka mądra i ciekawa, odkrywająca przed polskim Czytelnikiem nie tylko genezę całego œuvre filozofa, ale też - a może i przede wszystkim - historię jego życia w jakże ludzkim wymiarze.


Spis treści

Podziękowania
Wstęp

I. Gaskonia, czyli energia prowincji
1. Teren prowincji
2. Strefa genealogii
3. Obszar edukacji
4. Parlament w Bordeaux
5. Akademia w Bordeaux
6. Dominium La Brède

II. Paryż, czyli grawitacja miasta
1. W kręgu "Listów perskich"
2. W sferze "Rozważań o Rzymianach"
3. W orbicie "O duchu praw"

III. Europa, czyli potencjał kontynentu
1. Austria
2. Włochy
3. Niemcy
4. Holandia
5. Anglia
6. Lotaryngia

Zakończenie

Bibliografia
Aneks I
Aneks II
Le voyage de Montesquieu. Biographie spatiale. Résumé
Indeks nazwisk