U źródeł pojęcia ludzkiej woli - studium koncepcji woli Augustyna z Hippony w świetle platońskiej teorii duszy
Piotr Pasterczyk
ISBN: 978-83-8061-573-1
Stron: 442
Format: B5
Rok wydania: 2018
SPIS TREŚCI
Wstęp
Część pierwsza
WARUNKI BRZEGOWE OKREŚLENIA POJĘCIA WOLI W TRADYCJI HISTORII FILOZOFII ZACHODU
Rozdział pierwszy
Wola a pojęcie woli
1. Określenia reakcji wolitywnych w przedfilozoficznym użyciu języka greckiego
2. Czy istnieje obiektywne pojęcie woli?
Rozdział drugi
Rozumne pożądanie - βούλησις
1. Platońskie użycie terminu βούλησις w dialogach środkowych
1.1. Gorgiasz
1.2. Hippiasz Mniejszy
1.3. Politeia (Państwo)
2. Platońska teoria duszy jako model trójstopniowej motywacji działania
2.1. Homeryckie określenie ψυχή jako siedliska gniewu (θυμός) i rozumu (νόος)
2.2. Platońska teoria trzech źródeł motywacji
2.2.1. Θυμòς w świetle opozycji między rozumem a gniewem
2.2.2. Ẻπιθυμία w świetle opozycji między rozumnym a nierozumnym źródłem działania w duszy
2.2.3. Λογισμός w świetle rozumnego pożądania
2.3. Ekskurs: Platon a wolność i odpowiedzialność wobec przeznaczenia
2.3.1 Mit eschatologiczny
2.3.2. Wolność wyboru i odpowiedzialność
3. Arystoteles
3.1. De anima
3.2. Etyka nikomachejska
4. Stoicy
5. Augustyn: voluntas
Rozdział trzeci
Namysł dokonujący wyboru - προαίρεσις
1. Arystoteles
1.1. Προαίρεσις jako pożądanie (ὄρεξις)
1.2. Προαίρεσις w opozycji do pożądania (ὄρεξις)
1.3. Stosunek προαίρεσις do rozumu
1.4. Stosunek rozumu do προαίρεσις w kontekście słabości woli (ἀκρασία)
2. Epiktet
2.1. Dusza jednoczęściowa
2.1.1. Czy stoicka dusza może być interpretowana jako podzielna na części?
2.1.2. Stoicka dusza a sokratejski intelekt
2.2. Nierozumne reakcje duszy (πάθος καὶ ἦθος)
2.3. Προαίρεσις jako akt mentalny
3. Augustyn: liberum arbitrium
Część druga
AUGUSTYŃSKIE POJĘCIE WOLI W ŚWIETLE PLATOŃSKIEJ TEORII TRÓJCZĘŚCIOWEJ DUSZY
Rozdział pierwszy
Przekaz platońskiej teorii duszy w dziełach pisarzy późnego antyku
1. Pisma "afrykańskiego platonika" Apulejusza z Madaury
2. Dziedzictwo Cycerona
3. Kontekst neoplatoński
4. Listy Pawła Apostoła
4.1. List do Galatów
4.2. List do Rzymian
Rozdział drugi
Motyw trójczęściowej duszy w pismach Augustyna
1. Dialogi filozoficzne
1.1. Contra academicos
1.2. Soliloquia
2. De immortalitate animae - De quantitate animae
3. De Trinitate
3.1. Trójczęściowa struktura duszy jako imago Trinitatis
3.2. Cnoty kardynalne
4. De Civitate Dei
4.1. Trójczęściowa struktura duszy
4.2. Napięcie między rozumem, gniewem i pożądliwością
4.3. Cnoty kardynalne
Rozdział trzeci
Pytanie o wolę jako liberum arbitrium voluntatis
1. Grecki i judeochrześcijański horyzont rozumienia liberum arbitrium voluntatis?
2. Pożądliwość jako źródło zła moralnego w De libero arbitrio
2.1. Augustyńskie pojęcie libido w świetle platońskiej teorii duszy
2.2. Cielesne i duchowe źródło pożądliwości
2.3. Stosunek między pożądliwością a rozumem
2.4. Rozumienie duszy w świetle cnót kardynalnych
3. Istota augustyńskiego rozumienia woli w De libero arbitrio
3.1. Liberum arbitrium w świetle kontrowersji pelagiańskiej
3.2. Liberum arbitrium w świetle chrześcijańskiego pojęcia natury
3.3. Liberum arbitrium jako źródło moralnego dobra i zła
3.4. W jakim sensie woli i wolnego wyboru w De libero arbitrio nie można interpretować jako władzy duszy
3.5. W jakim sensie możemy mówić o woli jako władzy duszy: wola jako facultas
3.6. Augustytyńska wola a stoickie rozumienie działania
3.6.1. Wola jako myśl
3.6.2. Wola jako impuls wyzwalający działanie (ὁρμή)
3.6.3. Wola jako poruszenie afektywne (motus)
3.7. Liberum arbitrium voluntatis w odniesieniu do wewnętrznego rozszczepienia w człowieku
Rozdział czwarty
Wola w świetle triady duszy w De Trinitate
1. Augustyńska triada memoria - intelligentia - voluntas a triady Porfiriusza i Platona
2. Wola a miłość w świetle struktury anima - amor - intelligentia
3. Wola w świetle struktury memoria - intelligentia - voluntas
4. Wola a pamięć jako siedlisko afektów
4.1. Pamięć jako siedlisko afektów
4.1.1. Antyczne odniesienie do sfery afektywnej
4.1.1.1. Platońskie rozróżnienie między aktywnymi i pasywnymi przeżyciami duszy
4.1.1.2. Aktywne przeżycia duszy a rozumne pożądanie (βούλησις) u Arystotelesa
4.1.1.3. Stoickie afekty a wola jako προαίρεσις
4.1.1.4. Memoria jako przestrzeń afektów biernych w ujęciu Augustyna
4.1.1.5. Voluntas jako przestrzeń afektów czynnych w ujęciu Augustyna
Zakończenie
Summary
Bibliografia
Indeks osobowy
Indeks rzeczowy