Budowanie społeczeństwa wiedzy. Zarys teorii społecznej Karla R. Poppera

Arkadiusz Jabłoński
ISBN: 83-7363-379-0
Stron: 688
Format: B5
Rok wydania: 2006

W rozdziale pierwszym niniejszej pracy, w świetle czy też w "reflektorze" propozycji badań krytycyzmu wiedzy, poddane zostaną wstępnej analizie dokonania austriackiego myśliciela. W rozdziale drugim podjęto kwestię tradycji myślenia krytycznego, która z jednej strony nadała specyficzny kształt regułom kulturowym Zachodu, z drugiej zaś stanowi dla Poppera ramy odniesienia problemowego, które określają specyfikę jego podejścia krytycznego. W rozdziale trzecim dokonano zestawienia tez teorii społecznej Poppera z problemami właściwymi socjologii. W rozdziale czwartym pracy przedstawione zostaną zręby metodologii badań krytycyzmu wiedzy. Rozdział piąty, ostatni, podejmuje zagadnienie badań krytycyzmu wiedzy a budowania społeczeństwa wiedzy.


Spis treści

Wprowadzenie

1. Interpretacje Poppera teorii wiedzy
Uwagi wstępne
1.1. Teoria wiedzy jako metodologiczna analiza reguł uzasadniania naukowego
1.1.1. Demarkacja między nauką a nienauką
1.1.2. Jedność metodologiczna nauki
1.1.3. Jedność wiedzy teoretycznej i praktycznej
1.2. Teoria wiedzy jako ewolucjonistyczne rozumienie praw selekcji i przystosowania
1.2.1. Epistemologia ewolucyjna
1.2.2. Redukcjonizm i antyredukcjonizm
1.2.3. Ewolucja emergentna i egzosomatyczna
1.3. Teoria wiedzy jako krytycystyczna analiza wytworów wiedzy
1.3.1. Krytycystyczne pojmowanie wiedzy
1.3.2. Krytyczny dualizm
1.3.3. Podatność wiedzy na krytykę
1.3.4. Język jako warunek krytyki4
1.3.5. Świat 3 jako świat problemów
1.3.6. Kontrolne mechanizmy ochrony dziedzictwa racjonalności

2. Krytyka i krytycyzm jako podstawy wiedzy
Uwagi wstępne
2.1. Klasyczny krytycyzm filozoficzny i naukowy
2.1.1. Koncepcje przedsokratyczne
2.1.2. Filozofia klasyczna
2.1.3. Myśl nowożytna
2.2. Krytycyzm Kaniowski i postkantowski
2.2.1. „Przewrót kopernikański" Kanta
2.2.2. Idealizm niemiecki i neokantyzm
2.3. Neokrytycyzm
2.3.1. Krytyka marksistowska
2.3.2. Filozofia życia
2.3.3. Krytycyzm terapeutyczny
2.3.4. Hermeneutyka
2.4. Teoria krytyczna i krytyka literacka
2.4.1. Teoria krytyczna
2.4.2. Krytyka literacka

3. Socjologiczny wymiar badań Poppera nad wiedzą
Uwagi wstępne
3.1. Związki socjologii z epistemologią Poppera
3.1.1. Epistemologiczne podstawy socjologii
3.1.2. Socjologiczne podstawy epistemologii
3.2. Usytuowanie badań Poppera w socjologii
3.2.1. Klasyka myśli socjologicznej
3.2.2. Współczesne teorie socjologiczne
3.3. Badania Poppera a socjologiczne studia nad wiedzą
3.3.1. Socjologia wiedzy
3.3.2. Badania edukacji
3.3.3. Studia kulturowe

4. Metodologia badań krytycyzmu wiedzy
Uwagi wstępne
4.1. Przezwyciężanie paradoksu kłamcy
4.2. Nominalizm metodologiczny
4.2.1. Typy indywidualizmu metodologicznego
4.2.2. Nominalizm a nominalizm metodologiczny
4.2.3. Antyhistorycyzm
4.2.4. Zdania bazowe
4.2.5. Zasada racjonalności
4.3. Prawdoupodobnienie
4.3.1. Prawda jako idea regulatywna
4.3.2. Opis i argumentacja językowa
4.3.3. Negacja dialektyki
4.3.4. Badanie dyspozycji
4.3.5. Badanie "asertywnej mocy teorii"
4.4. Wynikanie dedukcyjne
4.4.1. Antyindukcjonizm
4.4.2. Koroboracja
4.4.3. Modele wyjaśniające
4.4.4. Obiektywne rozumienie historyczne
4.4.5. Cząstkowa inżynieria społeczna
4.5. Zwrotność badań krytycyzmu wiedzy

5. Badanie krytycyzmu wiedzy a budowanie społeczeństwa wiedzy
Uwagi wstępne
5.1. Przezwyciężanie paradoksu suwerenności a budowanie otwartości społeczeństw
5.1.1. Przezwyciężanie paradoksu suwerenności
5.1.2. Rozumienie społeczeństwa otwartego
5.1.3. Budowanie otwartości społeczeństwa
5.2. Przezwyciężanie paradoksu wolności a budowanie sytuacyjnej logiki odpowiedzialności
5.2.1. Przezwyciężanie paradoksu wolności
5.2.2. Logika sytuacji a definicja sytuacji
5.2.3. Budowanie warunków odpowiedzialności
5.3. Przezwyciężanie paradoksu tolerancji a budowanie racjonalnej tradycji racjonalności
5.3.1. Przezwyciężanie paradoksu tolerancji
5.3.2. Tradycja jako ramy odniesienia dla postępu
5.3.3. Budowanie tradycji ograniczonego dogmatyzmu
5.4. Przezwyciężanie paradoksu demokracji a budowanie instytucji opartych na wiedzy
5.4.1. Przezwyciężanie paradoksu demokracji
5.4.2. Analiza instytucjonalna
5.4.3. Budowanie instytucji opartych na wiedzy

Zamiast zakończenia

Bibliografia