Rozmaitość języków a rozwój umysłowy ludzkości

Wilhelm von Humboldt, przekł Elżbieta M. Kowalska
ISBN: 83-228-0972-7
Stron: 372
Format: B5
Rok wydania: 2001

Wilhelm von Humboldt (1767-1835) był niewątpliwie jednym z najwybitniejszych umysłów w kulturze niemieckiej przełomu XVIII i XIX wieku. Oryginalność myśli, bogactwo zainteresowań i wielokrotnie podkreślana w literaturze zdolność wchłaniania najrozmaitszych trendów intelektualnych sprawiają, że niełatwo go jednoznacznie przyporządkować jakiemukolwiek kierunkowi, a nawet jakiejkolwiek dziedzinie badań. Jako mąż stanu był autorem jedynej podówczas rozprawy politycznej o charakterze liberalnym jako filozof - kompetentnym i uczestniczącym obserwatorem wrzenia systemotwórczego, które nastąpiło z początkiem XX wieku w Niemczech jako estetyk ceniony przez Goethego i Schillera w antropologii propagator indywidualizmu i typologii porównawczej w językoznawstwie rzadki poliglota i teoretyk językoznawstwa ogólnego. (z Wprowadzenia)


SPIS TREŚCI

Wprowadzenie (Elżbieta M. Kowalska)

Wilhelm von Humboldt, Rozmaitość języków a rozwój umysłowy ludzkości
Przedmowa (Aleksander von Humboldt)

Metoda zapisu obcych alfabetów łacińskimi czcionkami
$1. Przedmiot rozprawy
§2. Ogólna refleksja nad rozwojem ludzkości
§3. Ogólna refleksja nad rozwojem ludzkości (cd.)
§4. Oddziaływanie nieprzeciętnych umysłowości. Cywilizacja, kultura i kultura wewnętrzna
§5. Współdziałanie jednostek i narodów
§6. Współdziałanie jednostek i narodów (cd.)
§7. Szczegółowe rozważania nad językiem
§8. Forma języków
§9. Natura i jakość języka w ogóle
§10. System fonetyczny języków
Natura dźwięku artykułowanego
Zmiany fonetyczne
Dystrybucja głosek i pojęć
Oznaczanie ogólnych relacji
Zmysł artykulacyjny
System fonetyczny języków
Technika fonetyczna
$11. Wewnętrzna forma języka
§12. Związek dźwięku z wewnętrzną formą języka
§13. Procedura językowa
Pokrewieństwo wyrazów a forma wyrazu
§14. Izolacja wyrazów, fleksja i aglutynacja
§15. Jednostki wyrazowe
System inkorporacyjny języków
Środki oznaczania jedności wyrazu
Pauza
Zmiany literowe
§16. Akcent
§17. System inkorporacyjny języków. Rozczłonkowanie zdania
§18. Kongruencja fonetycznych form języków z wymogami gramatycznymi
§19. Podstawowe zróżnicowanie języków według ich zasady twórczej
§20. Charakter języków
Poezja a proza
§21. Rozwój jednego języka z drugiego
Akt samodzielnego ustanawiania w językach
Czasownik
Spójnik
Zaimek względny
Ewolucja języków fleksyjnych
Języki pochodne od łaciny
§22. Podsumowanie badań
Języki odbiegające od regularnej formy
§23. Jakość i geneza mniej doskonałej budowy języka
Języki semickie
Język delaware
§24. Język chiński
Język birmański
§25. Czy wielosylabiczna budowa językowa powstała z jednosylabiczności?

Aneks. Siedziby i stosunki kulturowe wśród plemion malajskich
Słownik terminów
Skorowidz nazwisk
Skorowidz pojęć
Bibliografia