Inspiracje chrześcijańskie w powstaniu nauki nowożytnej

abp Józef Życiński
ISBN: 83-228-0798-8
Stron: 144
Format: A5
Rok wydania: 2000

W nauczaniu Jana Pawła II wielokrotnie jako motyw przewodni powtarza się teza: nauka współczesna powstała w kręgu intelektualnych i kulturowych wpływów myśli chrześcijańskiej. Chrześcijanie są również w sposób szczególny odpowiedzialni za jej rozwój oraz za intelektualny dialog, w którym przezwycięży się łatwe konflikty pozbawione merytorycznego uzasadnienia. Zadanie to okazuje się szczególnie istotne we współczesnym klimacie myślowym, w którym różne formy antyintelektualizmów odnajdują wsparcie ze strony fundamentalizmu religijnego. Deprecjonować naukę po to, by bronić fundamentalistycznych radykalizmów jest przedsięwzięciem równie absurdalnym, jak absurdalne byłoby niszczenie fresków Michała Anioła. Nauki przyrodnicze stworzone w środowisku kształtowanym przez myśl chrześcijańską stanowią tak wielką wartość kulturową, iż naszym wspólnym zadaniem pozostaje ochrona tego dziedzictwa, którego wartość coraz częściej usiłuje się podważyć we współczesnych nurtach antyintelektualnych. (ze Wstępu)


SPIS TREŚCI

Wstęp 

CZĘŚĆ I

Inspiracje chrześcijańskie w rozwoju nauk przyrodniczych 

Schyłek fizyki arystotelesowskiej 
Antyheurystyczne funkcje metafizyki Arystotelesa 
Nowożytne próby unifikacji fizyki 

Paradygmat zagubionej Księgi 
Bóg jako wszystko we wszystkim 
Metodyka czytania dwóch Ksiąg 
Zagubiony wymiar 

Konflikt Księgi Przyrody i interpretacji Księgi Pisma w dramacie Galileusza 
Rekonstrukcja dramatu 
Fakty a interpretacje 

CZĘŚĆ II

Religijne wizje przyrody a geneza nauki nowożytnej 
Buddyzm - kontemplacja maja zamiast praw przyrody 
Islam - wszechmoc Boga a przygodność świata empirii 
Panteizm a transcendencja Boga wobec przyrody 

Metafizyka i wyobraźnia w przyrodniczym obrazie świata 
Zdroworozsądkowy empiryzm a geneza newtonowskiej zasady grawitacji 
Heurystyczne funkcje metafizyki w nauce 
Metafizyka w nowej fizyce 

Matematyka jako język fizyki 
Jak rozumieć matematyczność przyrody? 
Matematyczność a literackość przyrody 
Filogeneza matematyczności świata 
Matematyczność a przewidywalność 
Idealizacja a matematyzowalność 
Wnioski 

CZĘŚĆ III

Antropologiczne aspekty powstania i rozwoju nauki 
Kosmiczna ojczyzna człowieka 
Kosmologiczne granice wyobraźni 
Chrześcijańska afirmacja racjonalności 
Intelektualne korzenie humanizmu 
Personalistyczne przesianie scholastyki 

Dialog nauki z wiarą a filozoficzne pytania współczesnej fizyki 
Ideologia "trzeciej kultury" w "nowej fizyce" 
Fizyka a mistyka w ujęciu Capry 
Metafizyka i mistyka u Hawkinga 
Chrześcijańska wizja integracji poznawczej 
Ewolucja w ewolucyjnym pojmowaniu przyrody 
Integracja intelektualna w wizji nauki u Jana Pawła II 

Antyintelektualizm we współczesnej krytyce Oświecenia 
Retoryka zamiast epistemologii 
Przygodność bez prawdy 
Prawda jako wartość w społeczeństwie pluralistycznym 
Ponadsystemowa wspólnota myślenia