Ekumenia w dobie renesansu. jedność Koscioła w ujęciu Stanisława Orzechowskiego

Seria: Jeden Pan, jedna wiara, t. 13
Andrzej Kaim SAC
ISBN: 83-228-0829-1
Stron: 180
Format: B5
Rok wydania: 2002

Dialog katolicko-prawosławny jest nowym doświadczeniem, prowadzącym ku budowaniu eklezjologii komplementarnej. Dlatego właśnie jako szczególnie cenne jawią się te intuicje teologiczne, które w przeszłości dały podwaliny myśleniu komplementarnemu. Wydaje się, że prekursorów należy szukać w chrześcijańskim humanizmie i renesansie. W historii nurty te przeciwstawiały się renesansowi pogańskiemu. Ponieważ jednak nie uzyskały nigdy zewnętrznej przewagi, "pozostały niedocenionym strumieniem" płynącym pod "górę" humanizmu pogańskiego, który dał podwaliny laickiej ideologii czasów nowożytnych.
Postacią zasługującą na szczególną uwagę jest jeden z najwybitniejszych przedstawicieli doby renesansu w Rzeczypospolitej, humanista i teolog Stanisław Orzechowski (1513-1566). Ze środowiskiem humanistycznej teologii łączy go głębokie zaangażowanie w poszukiwanie formuły ocalającej jedność wiary i kultury chrześcijańskiej. Jej ukonkretnieniem jest idea odbudowania jedności Kościoła tradycji rzymskiej z Kościołami wschodnimi.
Orzechowski wszedł do historii teologii rzymskokatolickiej jako twórca jednej z trzech koncepcji przywrócenia jedności w chrześcijaństwie. Jego poglądy nie przystają do koncepcji Kościoła, którą reprezentował Andrzej Frycz Modrzewski, ani do tej, z którą utożsamiał się Stanisław Hozjusz. Charakterystyczną cechą jego twórczości teologicznej jest wyraźnie zorientalizowany pogląd na jedność Kościoła. Umożliwia mu to przekroczenie progu polemiki wyznaniowej reformacji i doktryny rzymskiej. Stwarza również szansę znalezienia sposobu odbudowania jedności chrześcijańskiej przez reformę Kościoła rzymskiego. (ze Wstępu)


SPIS TREŚCI

WSTĘP

I. MIĘDZY REFORMACJĄ I REFORMĄ
1. Środowisko Rzeczypospolitej doby Renesansu
2. Główne problemy twórczości Stanisława Orzechowskiego
3. Religijne aspekty pisarstwa Stanisława Orzechowskiego

II. WIARA I TRADYCJA RUSI W DOŚWIADCZENIU RELIGIJNYM STANISŁAWA ORZECHOWSKIEGO 
1. Partykularyzm Ziem Ruskich Rzeczypospolitej
2. Tradycja i doświadczenie "wiary ojców" chrześcijańskiej Rusi w planie odbudowania kościelnej jedności Rzeczypospolitej

III. KU EKLEZJOLOGII KOMPLEMENTARNEJ 
1. Uniwersalistyczne elementy eklezjologicznej wrażliwości Stanisława Orzechowskiego 
2. Wizja odbudowania jedności
3. "Katolickość" Kościoła a prymat stolicy rzymskiej

ZAKOŃCZENIE

BIBLIOGRAFIA
ZUSAMMENFASSUNG
INDEKS OSÓB