W obawie o własną tożsamość. Eklezjologia Unii Użhorodzkiej

Seria: Jeden Pan, jedna wiara. T. 12
ks. Walerian Bugel
ISBN: 83-228-0904-2
Stron: 242
Format: B5
Rok wydania: 2000

Wysiłki unijne podejmowane w XVII w. na Zakarpaciu nie stanowią zamkniętego rozdziału historii kościelnej. Wspólnota unicka, powstała w wyniku Unii Użhorodzkiej w 1646 r., jest wciąż żywa i dynamicznie rozwija się na terenie pięciu krajów położonych na dwu kontynentach. Sposób rozumienia i przeżywania własnej tożsamości eklezjalnej przez wspomnianych unitów rzutuje z kolei nie tylko na lokalne relacje z prawosławnymi, ale także znajduje swe odbicie w dialogu Kościołów, katolickiego i prawosławnego [...].
Celem dysertacji jest eklezjologiczno-ekumeniczna analiza dokumentów tejże unii, dokonana na tle innych znaczących wysiłków unijnych drugiego tysiąclecia. Chodzi o odpowiedź na następujące pytania, które stanowią zasadniczy problem pracy: Jakie rozumienie Kościoła znalazło się u podstaw unii na Zakarpaciu, zarówno u łacinników, jak też i prawosławnych? Czy i na ile owa eklezjologia wykazuje cechy oryginalne? W czym naśladuje inne wcześniejsze unie, a w czym przypomina niektóre późniejsze? Jaka jest ekumeniczna lekcja w obliczu inicjatyw opartych na tego typu eklezjologii? (ze Wstępu)


SPIS TREŚCI

Wykaz skrótów

Wstęp

I. Okoliczności historyczne zawarcia i wprowadzania w życie Unii Użhorodzkiej
§ 1. Kościół wschodni na Zakarpaciu przed Unią Użhorodzką
§ 2. Wysiłki zjednoczeniowe podejmowane przed 1595 r
§ 3. Wysiłki zjednoczeniowe podejmowane w latach 1596-1645
§ 4. Podpisanie aktu unijnego w Użhorodzie
§ 5. Starania o poszerzenie wpływu unii po 1646 r
§ 6. Losy biskupstwa mukaczewskiego do 1771 r

II. Charakterystyka wizji Kościoła w dokumentach unijnych
§ 1. Unia Florencka jako próba unii całościowej
§ 2. Unia Brzeska jako przykład unii częściowej
§ 3. Inne przykłady unii lokalnych
a/ Unia etiopska
b/ Unia mołdawska
c/ Unia malabarska
d/ Unia w Marca
e/ Unie na Bliskim Wschodzie
f/ Unie rumuńskie
1/ Unia w Siedmiogrodzie
2/ Unia w Transylwanii
g/ Unie indywidualne hierarchów greckich
§ 4. Główne cechy eklezjologii wieków XV-XVIII
a/ Eklezjologia łacińska
b/ Eklezjologia prawosławna
c/ Eklezjologia unicka

III. Rozumienie pojęcia Kościoła w dokumentach Unii Uzhorodzkiej
§ 1. Memoriał unijny z 1652 r
§ 2. Dokumenty papieży i kongregacji rzymskich
a/ Dokumenty papieskie
b/ Dokumenty kongregacji rzymskich
§ 3. Dokumenty hierarchii łacińskiej
a/ Dokumenty łacińskiego episkopatu węgierskiego
b/ Pisma nunjuszy apostolskich w Wiedniu
c/ Sprawozdania roczne Towarzystwa Jezusowego
d/ Dokumenty władz świeckich
§ 4. Dokumenty unitów
a/ Dokumenty biskupów mukaczewskich
b/ Pisma dydaktyczno-katechetyczne biskupów
c/ Pozostali autorzy
§ 5. Opozycja wobec unii

IV. Próba oceny eklezjologii Unii Uzhorodzkiej
§ 1. Unia Użhorodzka i jej eklezjologia na tle epoki
a/ Podobieństwa i rozbieżności w porównaniu z Unią Brzeską
b/ Porównanie unii na Zakarpaciu z innymi uniami
lokalnymi XVI-XVIII wieku
§ 2. Główne rysy eklezjologii unijnej drugiego tysiąclecia
§ 3. Poszczególne elementy charakterystyczne unii częściowych
a/ Pertraktacje z reprezentatywnym hierarchą
b/ Prośba o przyjęcie do communio
c/ Dokument o zawarciu unii
d/ Poszerzenie wpływu unii na resztę hierarchii i duchowieństwa
e/ Podporządkowanie unitów hierarchii łacińskiej
f/ Zerwanie więzi z Kościołem macierzystym
g/ Idea podwójnej więzi kanonicznej
h/ Samodzielny patriarchat unicki
i/ Rokowania unicko-prawosławne
j/ Ponowne udzielanie niepowtarzalnych sakramentów
k/ Unia jako stopień pośredni w przejściu na obrządek łaciński
1/ Podwójność hierarchii
m/ Kwestia "Filioque"
§ 4. Ekumeniczna lekcja spuścizny unijnej

Zakończenie

Aneksy
Bibliografia
Shrnuti
Summary