Synowie księżyca. Zapisy poetyckie Aleksandra Wata i Henryka Grynberga w świetle tradycji i teologii żydowskiej.

Sławomir Jacek Żurek
ISBN: 83-7363-143-7
Stron: 313
Format: A5
Rok wydania: 2004

W najnowszej pracy Sławomira Jacka Żurka uderza nowatorskie zestawienie kategorii tożsamości z kategorią pokolenia. Te dwa główne parametry zaproponowane przez autora gwarantują wysoki stopień precyzji w analizie i komparatystyce tak ezoterycznych zjawisk jak obecność systemów i podsystemów teologicznych. Dzięki takiej konstrukcji tematu monografia zyskuje bardzo ciekawą, wielowarstwową strukturę, w której tożsamość pokoleniowa i żydowska analizowane są jako źródła inspiracji poetyckiej, przy jednoczesnym zestawieniu tropów poetyckich z refleksją teologiczną i mistyczną. To ambitne założenie doczekało się pod piórem Żurka ambitnej realizacji. [...] Analiza poszczególnych tropów i obrazowania Aleksandra Wata i Henryka Grynberga obejmuje ich drogi odkrycia inspiracji w mozaizmie, różnice, podobieństwa i punkty zejścia się wizji poetyckiej obu autorów. Żurek stawia diagnozę znaczeń zazwyczaj wymykających się nazwaniu. Erudycji towarzyszy wysiłek, aby nie dać się Czytelnikowi w tej hermeneutyce zagubić. (Anna Frajlich-Zając, Columbia University)


SPIS TREŚCI

Wykaz skrótów
Od autora

Wstęp. W świetle tradycji i teologii żydowskiej
1. Pokolenia pisarzy o żydowskim rodowodzie w literaturze polskiej (rekonesans)
2. Tradycja jako proces, czyli u źródeł teologii żydowskiej
3. Kategorie interpretacyjne

Część pierwsza
ŻYDOWSKA TOŻSAMOŚĆ

Rozdział pierwszy. "...pochodzę od wielkich rabinów)". Wędrówka Aleksandra Wata ku wyższym światom
1. Próba genealogii (1900-1918)
2. Obszar chaosu: nihilizm - ateizm - komunizm (1918-1940)
3. Skrucha (1940-1943)
4. Obszar porządku: chrześcijaństwo - judeochrześcijaństwo - judaizm (1943-1967)
5. "Polak-Polak - Żyd-Żyd" - "kosmopolita mówiący po polsku" - "Żyd". O tożsamości Aleksandra Wata

Rozdział drugi. "Ja syn Abrama z Radoszyny...". Biograficzne świadectwa poetyckie Henryka Grynberga
1. Żydowskie dzieciństwo (1936-1942)
2. W świecie odwróconych archetypów (1942-1945)
3. Wśród nieobecnych (1945-1967)
4. Głos zza oceanu (1967-1986)
5. Powroty (1986-2002)
6. Henryka Grynberga kłopoty z tożsamością

Część druga
WOBEC BOGA

Rozdział pierwszy. Ukryte Imiona w poezji Aleksandra Wata
1. Imiona Boga w judaizmie
2. Imię pierwsze - Nicość
Między nicościami
Ku zjednoczeniu z Nicością
3. Imię drugie - Ciemność-Jasność
Ciemne świecidło
Mistyczne odblaski ciemności
4. Imię trzecie - Labirynt
Wobec własnej cielesności
W mistycznych labiryntach cielesności
5. Imię czwarte - Zwierciadło
Wodne odbicie - zwierciadło - mistyka
Czerń - zwierciadło - mistyka
Autoportret - zwierciadło - mistyka
W zwierciadłach Świętych Pism
Kto stoi przed lustrem?

Rozdział drugi. Bóg i człowiek po Holokauście w poezji Henryka Grynberga
1. "Holokaust" jako kategoria badawcza
Teodycea po Holokauście
Antyteodycea po Holokauście
Ku antropodycei po Holokauście
2. "Bóg jest..." - wokół teodycei
3. "Nic nie ma" - wokół antyteodycei
4. "Antyczłowiek" - wokół antropodycei

Część trzecia
MESJAŃSKA HISTORIA ODKUPIENIA

Rozdział pierwszy. "Próchnieć, łuszczyć się, rozpadać...". O trzech etapach mesjańskich w poezji Aleksandra Wata
1. Etap pierwszy: "próchnieć"
2. Etap drugi: "łuszczyć się"
3. Etap trzeci: "rozpadać..."
4. Trzy korony mesjańskie

Rozdział drugi. "Mesjasz przyniesie szabat na resztę dni...". Droga mesjańska w poezji Henryka Grynberga
1. "Głos wołającego na pustyni" - uwagi żydowskiego komentatora "Naśladowcy cudzego Boga" - spotkanie z Mesjaszem chrześcijańskim
2. "Szabat jest naszym ratunkiem" - w oczekiwaniu na mesjasza

Zakończenie. Synowie księżyca
1. Miejsca odległe i bliskie
2. Żydowskość Wata - żydowskość Grynberga
3. Ku judaizmowi
4. Między teocentryzmem a eschatologią
5. Synowie księżyca

Bibliografia
Nota edytorska
Indeks osób