Parafie w Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku

Stanisław Litak
ISBN: 83-7363-231-X
Stron: 516

Rok wydania: 2005

Praca jest pierwszą monograficzną próbą przedstawienia struktury i funkcji społeczno-religijnych, jak i edukacyjnych parafii łacińskich w Rzeczypospolitej XVI-XVIII w. Jej problematykę ujęto porównawczo w kontekście europejskim i wewnętrznym państwa polsko-litewskiego położonego na styku cywilizacji zachodniej - łacińskiej i wschodniej - greckiej, bizantyńsko-ruskiej. Oparta została na wielu źródłach pochodzących z archiwów i bibliotek krajowych i zagranicznych. Wyposażona jest w mapy, wykresy i ilustracje ułatwiające lekturę i zrozumienie wielu problemów. Jest rezultatem wieloletnich badań autora.


SPIS TREŚCI

Przedmowa

Wstęp
1. Stan badań
2. Źródła
3. Konstrukcja pracy

Rozdział I
Parafie i kościoły

1. Ogólny rozwój w XVI-XVIII w.
2. Czynniki hamujące rozwój parafii
3. Wzrost liczby kościołów pomocniczych
4. Parafie i kościoły w diecezjach około 1772 r.
a) Diecezje zachodnie
b) Diecezje wschodnie
5. Parafie i kościoły w województwach
6. Regionalne różnice w zagęszczeniu parafii (według dekanatów)
7. Kościoły w miastach i na wsi
8. Wnioski

Rozdział II
Budownictwo i wyposażenie kościołów w XVI-XVIII w.

1. Ogólny rozwój
2. Stan w drugiej połowie XVIII w.
3. Różnice regionalne
4. Patronat
5. Wezwania kościołów
6. Wyposażenie kościołów
7. Wnioski

Rozdział III
Liczba i struktura duchowieństwa. Personel pomocniczy

1. Stan liczebny
2. Kategorie
a) Plebani
b) Wikariusze
c) Mansjonarze
d) Prebendarze
e) Clerici vagi
f) Kapelani prywatni
g) Personel pomocniczy
3. Wiek duchownych
4. Wnioski

Rozdział IV
Pochodzenie, wykształcenie obyczaje kleru parafialnego

1. Pochodzenie
a) Pochodzenie terytorialne
b) Pochodzenie stanowe
2. Wykształcenie
3. Obyczaje
4. Pozycja społeczna
5. Wnioski

Rozdział V
Bractwa

1. Spadek po średniowieczu
2. Rozwój bractw w okresie potrydenckim
3. Typologia bractw w Rzeczypospolitej
4. Specyfika bractw potrydenckich
5. Upadek znaczenia bractw w okresie oświecenia
6. Źródła utrzymania i organizacja bractw
7. Liczebność, obowiązki i przywileje członków bractw
8. Wnioski

Rozdział VI
Szkolnictwo parafialne

1. Przed reformacją
2. Rozwój i upadek w XVI-XVII wieku
3. Próby odbudowy przed powstaniem KEN
4. Szkolnictwo parafialne w czasach KEN
5. Budynki szkolne
6. Nauczyciele
7. Uczniowie
8. Płeć i pochodzenie uczniów. Czas nauki
9. Program szkół parafialnych
10. Dyscyplina szkolna
11. Siły społeczne wspierające szkolnictwo parafialne
12. Wnioski

Rozdział VII
Opieka społeczna

1. Szpitale w Polsce w okresie przed soborem trydenckim
2. Rozwój szpitali w dobie trydenckiej reformy kościelnej
3. Znaczenie miast dla rozwoju szpitali
4. Podstawy materialne funkcjonowania szpitali
a) Dobra fundacyjne
b) Budynki szpitalne
5. Rola zakonów i nowe inicjatywy opieki w XVI-XVIII w.
6. "Dziady i baby" szpitalne
7. Zmiany w okresie oświecenia
8. Wnioski

Rozdział VIII
Życie religijne

1. Kościół jako ośrodek życia religijnego i społecznego
2. Duszpasterstwo i praktyki religijne
3. Świadomość religijna ludności
4. Wnioski

Zamiast zakończenia

Bibliografia (wybrane pozycje)
Źródła
Opracowania

Wykaz skrótów
Indeks osób
Indeks geograficzny
Zusammenfassung
Резюме
Spis map
Spis tabel
Spis fotografii