Acta Mediaevalia. T. XXIV

ISSN: 0137-3064
Stron: 286
Format: B5
Rok wydania: 2012

,,Acta Mediaevalia” to renomowane międzynarodowe czasopismo naukowe poświęcone interdyscyplinarnym badaniom zagadnień historii średniowiecza. Czasopismo publikuje artykuły, rozprawy doktorskie i edycje krytyczne tekstów średniowiecznych z zakresu szeroko rozumianej mediewistyki, mając na celu promowanie wymiany wiedzy oraz stymulowanie debaty naukowej na temat kultury intelektualnej wieków średnich.

SPIS TREŚCI

PRZEDMOWA
PREFACE

WSTĘP EDYTORSKI
1. Jan ze Słupczy i jego działalność naukowa
2. Problem autorstwa komentarza do Metafizyki, dyskusja i najnowsze badania
3. Główne zagadnienia metafizyczne w ujciu Jana ze Słupczy
4. Zasady edycji
5. Opis kodeksu
6. Symbole i skróty

EDITORIAL INTRODUCTION
1. Jan of Slupcza and his scientific activity
2. The problem of authorship of the Commentary on Metaphysics, controversies and the latest research
3. Summary of the views of Jan of Slupcza
4. The principles of edition
5. Description of the codex
6. Symboles and abbreviationes

Ioannes de Slupcza, Puncta super libros Metaphysicae Aristotelis (editio critica)

LIBER I
PROLOGUS
Circa initium scientiae libri Metaphysicae

PRAEAMBULA
Omnes homines natura scire desiderant
Inter alios sensus, sensus visus est magis diligendus
Sensus visus facit nos maxime cognoscere
Convenientia et differentia animalium brutorum
Differentia inter bruta et homines
Ex sensibus sit memoria
Experimentum sit ex pluribus memoriis
Differentia est inter memoriam et experimentum
Ars et scientia conveniunt homini per experientiam
Expertus, id est habens experientiam perfectam, non artifex certius operatur quam artifex inexpertus
Omnes actus et generationes sunt circa singulare
Artifices sunt magis scientes expertis
1. Utrum scientiae speculativae sint honorabiliores practicis
2. Utrum ad metaphysicam pertinet considerare omnia
3. Utrum metaphysica sit circa difficillima
4. Utrum universalia sint difficillima ad cognoscendum
5. Utrum metaphysica sit scientiarum certissima
6. Utrum metaphysica sit scientia maxime doctrinalis
7. Utrum metaphysica sit scientia maxime eligibilis gratia sui
8. Utrum metaphysica sit scientia maxime principalis
9. Utrum metaphysica sit sapientia
10. Utrum metaphysica sit scientia speculativa
11. Utrum sola metaphysica sit scientia libera
12. Utrum metaphysica sit possesio humana
13. Utrum inventio scientiae terminetur ad contrarium eius a quo incipit
14. Utrum malum inveniatur in rebus
15. Utrum malum sufficienter dividatur in malum culpae seu morale et malum poenae
16. Utrum bonum sit causa mali
17. Utrum summum bonum, quod est Deus, sit causa mali, scilicet culpae
18. Utrum sit aliquod summum malum, quod sit causa omnium malorum

LIBER II
1. Utrum cognitio veritatis sit nobis possibilis
2. Utrum cognitio veritatis sit aliquo modo difficilis et aliquo modo facilis
3. Utrum notitia principiorum, scilicet cognoscendi, sit nobis innata
4. Utrum possibile sit aliquem errare circa cognitionem primorum principiorum
5. Utrum tantum duo sint modi difficultatis cognoscendi
6. Utrum sicut se habent oculi nocticoracium ad lucem diei, sic se habet intellectus noster ad ea, quae sunt maxima in natura
7. Utrum possibile sit intellectum nostrum intelligere substantias separatas
8. Utrum Deum esse sit demonstrabile
9. Utrum descriptio philosophiae sit bona
10. Utrum omne, quod inest causae et causato, verius inest causae quam causato
11. Utrum prima principia sint verissima
12. Utrum unumquodque sicut se habet ad esse sic se habet ad veritatem
13. Utrum in causis efficientibus sit procedendum in infinitum
14. Utrum in causis materialibus sit procedendum in infinitum
15. Utrum quaedam forma materialis sit finita
16. Utrum in causis ordinatis forma prior sit magis forma quam forma posterior
17. Utrum in omni eo quod movetur necesse sit intelligere materiam
18. Utrum species causarum sint finitae
19. Utrum in causis accidentaliter subordinatis potest procedi in infinitum
20. Utrum in acquisitione scientiarum logica debeat esse prior

LIBER III
1. Utrum volentibus investigare veritatem, necessarium est bene dubitare
2. Utrum ad unam et eandem scientiam pertinet considerare omnia genera causarum
3. Utrum in rebus mathematicis et immobilibus sit efficiens et finis
4. Utrum omnis actus sit cum motu
5. Utrum unam et eandem rem unus alio melius possit intelligere
6. Utrum causa formalis maxime facit scire
7. Utrum genus praedicetur per se de differentia
8. Utrum inter species eiusdem generis sit ordo
9. Utrum impossibile est fieri, quod impossibile est factum esse
10. Utrum corruptibilium et incorruptibilium sint eadem principia

LIBER IV
1. Utrum totalis metaphysica sit una scientia
2. Utrum diversitas medii arguit diversitatem conclusionis vel scientiarum
3. Utrum ens sit univocum ad substantiam et ad accidens, id est utrum univoce significat substantiam et accidens
4. Utrum ens multipliciter dicitur
5. Utrum negationes et privationes sunt entia
6. Utrum sicut unusquisque sensus est unius sensibilis sic unaquaeque scientia unius generis scibilis
7. Utrum ens et unum sint idem essentialiter et convertibiliter
8. Utrum idem est unum, quod est principium numeri et quod convertitur cum ente
9. Utrum esse et essentia sint idem
10. Utrum unum et multa opponuntur
11. Utrum ipsius entis inquantum ens sint aliquae passiones communes
12. Utrum metaphysica, sophistria et dialectica versentur circa idem genus scibile
13. Utrum omnes habitus intellectuales sint eiusdem speciei specialissimae
14. Utrum ad solam metaphysicam pertinet considerare de primo principio
15. Utrum illa propositio sit primum principium idem simul inesse et non inesse eodem est impossibile
16. Utrum opiniones propositionum contradictoriarum sint contrariae
17. Utrum omnes demonstrationes sint reducibiles ad primum principium
18. Utrum contradictio sit maxima oppositio
19. Utrum possibile sit aliquod nomen infinita significare
20. Utrum nonens potest intelligi
21. Utrum possibile sit intellectum plura intelligere
22. Utrum accidentis sit accidens
23. Utrum in quibuscumque est dare magis tale et minus tale est dare simpliciter tale
24. Utrum affirmatio sit prior negatione
25. Utrum destruentes scientiam propter motum bene destruunt eam supposito, quod res sensibiles sint in continuo motu an adhuc de eis potest haberi scientia
26. Utrum inter contradictoria sit dare medium

LIBER V
1. Utrum ad metaphysicum spectat distinguere multiplicitatem nominum
2. Utrum acceptiones principii sint bene assignatae
3. Utrum tantum quattuor sunt causae
4. Utrum finis sit causa
5. Utrum eiusdem effectus possunt esse plures causae
6. Utrum causae sint sibi invicem causae
7. Utrum idem sit causa contrariorum effectuum
8. Utrum modi seu divisiones causarum sint bene assignatae
9. Utrum definitio elementi sit bene posita, in qua dicitur elementum est ex quo componitur res primo in existente indivisibili specie in aliam speciem
10. Utrum natura per prius dicatur de forma quam de materia
11. Utrum definitio necessarii sit bene posita, in qua dicitur: necessarium est quod non contingit aliter se habere
12. Utrum in sempiternis sit necessitas sicut in Deo
13. Utrum omnes conditiones necessarii reducuntur ad quartam
14. Utrum subiectum et accidens sint unum
15. Utrum continuum sit unum per se
16. Utrum definitio continui sit bona, qua dicitur "continuum est, cuius motus est indivisibilis secundum se et non est aliter possibile se habere"
17. Utrum unum convenienter dividitur in unum secundum speciem, secundum numerum, secundum genus et secundum analogiam
18. Utrum quaecumque sunt unum numero, sunt unum specie, unum genere et proportione et non e converso
19. Utrum ens bene dividitur in ens secundum se et ens secundum accidens
20. Utrum ens secundum se convenienter dividitur in decem praedicamenta
21. Utrum substantia dicitur de materia, forma et quidditate
22. Utrum simile et dissimile sint opposita
23. Utrum plura accidentia numero differentia possunt esse in eodem subiecto
24. Utrum propositio ex eo dicitur impossibilis, quia sua contradictoria de necessitate est vera
25. Utrum definitio quanti sit bona
26. Utrum differentia substantialis sit qualitas
27. Utrum tantum tres sunt modi seu species ipsius ad aliquid
28. Utrum convenientiae et diversitates rerum differunt ab invicem
29. Utrum relatio sit res distincta a suo fundamento
30. Utrum causalitates, effectualitates et dependentiae sint res superadditae causis, effectibus et rebus dependentibus
31. Utrum perfectum dicitur tripliciter, videlicet secundum quantitatem, secundum veritatem et secundum finem
32. Utrum accidens possit esse subiectum accidentis
33. Utrum dispositio sit ordo habentis partes

LIBER VI
1. Utrum sola metaphysica habet considerare quidditates rerum
2. Utrum de ente per accidens sit scientia
3. Utrum futura de necessitate eveniant
4. Utrum verum et falsum solum sint circa compositionem et divisionem
5. Utrum ad veritatem propositionis affirmativae requiratur compositio in rebus et in negativa divisio, quia sicut est hic compositio in mente: homo est animal, utrum etiam sit in rebus
6. Utrum eadem propositio sine aequivocatione sit vera et falsa
7. Utrum ens per accidens et ens ut verum sint praetermittenda a consideratione metaphysicae

LIBER VII
1. Utrum accidentia de se habeant aliquam entitatem
2. Utrum aliquod accidens naturaliter potest stare sine subiecto
3. Utrum substantia sit prior accidente, tempore et definitione
4. Utrum forma sit prius et magis ens et substantia ipsa materia et composito
5. Utrum forma sit perfectior composito
6. Utrum materia nec est quid, nec quale
7. Utrum accidentis sit aliqua definitio
8. Utrum accidentia habeant definiri per eorum subiecta
9. Utrum in dictis secundum accidens sit idem ipsum et ipsum esse, verbi gratia utrum sit idem album et album esse et esse hominis et esse hominis albi
10. Utrum in dictis secundum se sit idem ipsum esse, id est utrum sit idem homo et hominem esse
11. Utrum quidditatis sit quidditas
12. Utrum concretum significat duo, scilicet substantiam et accidens
13. Utrum illud, quod generatur, sit materia vel forma vel totum compositum
14. Utrum forma ante eius generationem habuit aliquod esse in materia distinctum ab ipsa materia
15. Utrum omne, quod fit, fit a sibi simili secundum univocationem
16. Utrum necesse sit ponere substantias separatas agentes propter generationem substantialem
17. Utrum sicut se habet tota ratio ad totum rem, sic se habent partes rationis ad partes rei
18. Utrum in definitione totius debent poni partes materiales, id est quantitativae
19. Utrum materia sit tota substantia et quidditas rei materialis
20. Utrum praedicamenta quidditativa de praedicamento substantiae videlicet genera et species significant formam tantum vel compositum ex materia et forma
21. Utrum in eodem supposito sint ponendae plures formae substantiales, secundum pluralitatem praedicamentorum quidditativorum
22. Utrum singulare sit definibile
23. Utrum omnis differentia sumitur a forma
24. Utrum idem secundum quod idem respectu eiusdem potest convenire et esse diversum
25. Utrum diversarum rerum quidditative differentium potest esse unus conceptus quidditativus indivisibiliter ut Sortis et Platonis vel hominis et asini
26. Utrum isti termini significant convertibiliter inter se "idem", "unum numero", "hoc aliquid", "indivisum" et "singulare"
27. Utrum possibile sit intellectum nostrum aliquam rem cognoscere singulariter, sine eius sensatione
28. Utrum individuum superaddat aliquam formam substantialem super speciem in genere substantiae
29. Utrum unitas specifica sit praeter animam distincta ab unitate numerali
30. Utrum universalia in essendo sint ponenda
31. Utrum universale sit ens praeter operationem intellectus
32. Utrum res conceptibilis universaliter sit universale
33. Utrum quaestio "quid est" habeat locum in simplicibus

LIBER VIII
1. Utrum materia et forma sint causae compositi
2. Utrum ex materia et forma fit unum per se et essentialiter
3. Utrum numerus variatur secundum speciem per additionem vel subtractionem unitatis
4. Utrum species rerum habent se sicut numeri
5. Utrum forma substantialis in composito sit eiusdem speciei specialissimae cum composito
6. Utrum in rebus dependentibus una res dicitur perfectior alia ex eo, quod sibi conveniunt plura praedicamenta perfectionalia
7. Utrum accidentia habeant materiam ex qua

LIBER IX
1. Utrum ens convenienter dividatur in actum et potentiam
2. Utrum idem secundum quod idem potest agere in seipsum et pati a seipso
3. Utrum cuilibet potentiae activae correspondent potentia passiva et e converso
4. Utrum potentia irrationalis sit oppositorum
5. Utrum potentiae rationales possint in opposita
6. Utrum definitio possibilis sit bona: possibile est, cui exciterit actus ad quod est in potentia nihil est impossibile
7. Utrum actus sit prior potentia ratione, id est definitione secundum tempus et secundum substantiam vel perfectionem
8. Utrum in bonis actus sit honorabilior et melior quam potentia, in malis vero e converso

LIBER X
1. Utrum in unoquoque genere oportet esse aliquod unum, quod sit metrum et mensura omnium aliorum
2. Utrum mensurabile mensuretur uno
3. Utrum unum et multa opponuntur privative
4. Utrum definitio contrarietatis sit bona: contrarietas est differentia perfecta vel differentia maxima
5. Utrum tantum unum uni sit contrarium
6. Utrum prima contrarietas sit habitus et privatio
7. Utrum corruptibile et incorruptibile differunt genere

LIBER XI

LIBER XII
1. Utrum media et extrema sint in eodem genere
2. Utrum media componantur ex extremis contrariis
3. Utrum diversitas effectuum proveniat ex diversitate agentium vel materiae, scilicet utrum ab eodem agente et ab eadem materia non possunt fieri diversi effectus
4. Utrum substantiarum et accidentium sint eadem principia
5. Utrum substantia sempiterna, quae est Deus, semper actu moveat
6. Utrum Deus sit actus sine potentia
7. Utrum potentia Dei semper sit coniuncta actui
8. Utrum theologi generantur ex nocte
9. Utrum Deus sit omnino simplex
10. Utrum a Deo dependet caelum et tota natura
11. Utrum prima intelligentia, id est Deus, moveat ut agens et ut finis
12. Utrum intentio ARISTOTELIS et COMMENTATORIS fuit Deum dicere effective movere caelum vel solum per modum finis
13. Utrum Deus sit delectatio et vita
14. Utrum ideae sint ponendae in Deo
15. Utrum Deus sit in omnibus rebus et ubique
16. Utrum secundum ordinem sphaerarum caelestium in situ sit ordo earum et etiam intelligentiarum moventium eas in perfectione
17. Utrum Deus intelligat se et omnia alia a se
18. Utrum tantum sit unum principium et unus princeps

INDEX RERUM ET VOCABULORUM

INDEX PERSONARUM

APENDYKS
1. Wykaz dzieł Jana ze Słupczy lub jemu przypisywanych
2. Porównanie struktury komentarzy BJ 2102 i BJ 2099
3. Porównanie fragmentów pierwszych kwestii BJ 2102 i prologu BJ 2099
4. Quaestio: Utrum metaphysica sit possesio humana
5. Zestawienie kwestii BJ 2012 i BJ 2099