Świat na długu

Tomasz Gruszecki
ISBN: 978-83-7702-384-6
Stron: 342
Format: B5
Rok wydania: 2012

Książka prof. Tomasza Gruszeckiego jest niezwykle aktualnym studium bezprecedensowego światowego kryzysu zadłużenia. Nad światem, zwłaszcza nad krajami rozwiniętymi gospodarczo, wisi olbrzymi balon długu. Na dług ten składa się zadłużenie gospodarstw domowych i firm, a także dług publiczny rządów. Dług publiczny tylko czterech krajów strefy euro wynosi ponad 100% produktu krajowego brutto, USA ponad 100%, Japonii ponad 200% PKB, a dług całkowity, prywatny i publiczny dochodzi np. w USA do 370% PKB. Do tego dochodzi dług ukryty - przede wszystkim zobowiązania emerytalne rządów. Już teraz wiadomo, że ten dług nigdy nie będzie spłacony w całości.

Jaką drogę wychodzenia z długu wybiorą rządy i banki? Restrykcyjną politykę fiskalną, jaką forsują Niemcy? Rozwadnianie pieniądza, jak robi to amerykański FED, co grozi w perspektywie inflacją? A może skończy się, jak dotąd, przerzucaniem długu banków na państwa, a więc w końcu - na obywateli? I jak doszło do powstania takiej góry długów, która zagraża całej gospodarce światowej?

Autor, zbierając dane i opinie, oparł się na raportach światowych instytucji, analizach firm konsultingowych i bogatej literaturze zagranicznej. Jest to pierwsza praca na rynku polskim, która obszernie omawia ten problem.

SPIS TREŚCI

Od autora

Część I
DŁUG NA ŚWIECIE: FAKTY

I. BOMBA DŁUGU PUBLICZNEGO
1. Zegar długu na świecie
2. Tym razem w długi popadły kraje najbogatsze
3. Współczesne gospodarki napędzane są długiem
4. Spiętrzenie długów a pieniądz współczesny (Fiat Money)
5. Konsekwencje nadmiernego długu publicznego - groźba niespłacalności długu (default)
6. Kryzys bankowy a dług
7. Dług - co to znaczy "być winnym"?

II. EKSPLOZJA DŁUGU PUBLICZNEGO
1. Świat jest coraz bardziej zadłużony
2. Struktura długów publicznych
3. Finansowanie długu publicznego
4. Drogi wyjścia z długu: są dwa wyjścia i oba są złe
5. Jak ożywić koniunkturę?
6. Ostrzegawczy raport BIS
7. Stopa procentowa a stopa wzrostu PKB

III. DŁUG UKRYTY W BOMBIE EMERYTALNEJ
1. Raport BIS
2. Raport CATO
3. Przyszły dług publiczny - trajektoria wzrostu
4. Konsekwencje rosnącego zadłużenia
5. Konkluzje

IV. DŁUG PRYWATNY A DŁUG PUBLICZNY: CO JEST GORSZE?
1. Dług publiczny a dług całkowity
2. Dług publiczny a dług prywatny
3. Dług rządowy, dług prywatny a groźba niewypłacalności (insolvency) i restrukturyzacji długu (deleverage)
4. Dług prywatny w UE
5. Dług prywatny w USA
6. Dług gospodarstw domowych - nieruchomości
7. Proces oddłużania gospodarstw domowych
Aneks: Czy gospodarka amerykańska skazana jest na kilka lat oddłużania i spadek PKB? Scenariusz pesymistyczny

V. DŁUG USA
1. USA - państwo i gospodarka pogrążone w długach
2. Dług publiczny USA
3. Dług rządu a dług całkowity sektora fi nansów publicznych
4. Zegar długu USA
5. Deficyt budżetu i dług USA
a) Deficyt budżetu USA po II wojnie światowej
b) Rozbieżność między dochodami a wydatkami
c) Projekcje budżetu USA na przyszłość
d) Deficyt cykliczny i strukturalny
e) Struktura długu publicznego
f) Oceny inwestorów
g) Przyszłość długu publicznego USA i koszt obsługi - aktualne projekcje
6. Kto posiada dług USA?
7. Dlaczego dług publiczny USA ciągle rośnie?
a) Spadek dynamiki PKB, dochodów i konsumpcji
b) Notoryczne zadłużenie w obrotach z zagranicą - bliźniaczy deficyt
c) Niska stopa oszczędności
8. Co dalej z długiem USA?

VI. ZADŁUŻONA EUROPA
1. Koncentracja długów w UE
2. Wzrost deficytów budżetowych i długu publicznego w Europie
3. Dlug publiczny UE16, UE17 i UE27
4. Przyczyny niestabilności
5. Wymuszenie integracji przez fakty dokonane
6. Dług czy sieć zadłużenia
7. Dług w strefie euro a przyszłość euro
8. Ratowanie krajów niewypłacalnych - rozwiązania tymczasowe
9. Co dalej ze strefą euro - możliwe scenariusze
10. Czy uda się oddłużanie w strefie euro?

VII. DŁUG PUBLICZNY POLSKI: OCENA AMBIWALENTNA

Część II
KRYZYS FINANSOWY A NIESPŁACALNOŚĆ DŁUGU PUBLICZNEGO - UJĘCIE TEORETYCZNE

VIII. KRYZYSY FINANSOWE A DŁUG
1. Dlaczego wybuchają kryzysy finansowe?
2. Powstawanie baniek jako mechanizm powstania kryzysu finansowego
3. Typy kryzysu a kanały zainicjowania kryzysu
a) Kryzys wywołany inflacją
b) Próg kryzysu waluty
c) Dewaluacja waluty jako próg
d) Wybuch bańki aktywów
e) Kryzys bankowy
f) Kryzys fi nansowy spowodowany niewypłacalnością długu
4. Dług publiczny a dług prywatny
5. Niespłacalność długu publicznego
a) Sytuacja niewywiązywania się z długu (default)
b) Chęć a możliwość spłaty długu (illequidity a insolvency)
c) Kiedy następuje brak spłaty długu? Czy jest jakaś obiektywna granica?
d) Kiedy brak spłaty może być usprawiedliwiony?
e) Przestrzeń manewru dla rządu ze względu na deficyt
6. Dług sektora finansowego
7. Mierzenie zagrożenia państwa niewypłacalnością

IX. KRYZYS A NIESPŁACALNOŚĆ DŁUGU ZAGRANICZNEGO (EXTERNAL DEBT)
1. Historia długów zagranicznych i ich niespłacalności
2. Kryzys bankowy a fale niespłacalności
3. Niespłacalność idzie falami
4. Sytuacja po 1945 r.
5. Problemy ze spłatą długu zewnętrznego krajów rozwijających się

X. WEWNĘTRZNY DŁUG PUBLICZNY (KRAJOWY)
Dług krajowy a inflacja

XI. NIEWYPŁACALNOŚĆ DŁUGU WEWNĘTRZNEGO A ZEWNĘTRZNEGO: KTÓRA JEST GORSZA?

XII. SPÓR O "PRÓG" WYTRZYMAŁOŚCI POZIOMU DŁUGU - CZY 90% PKB?
Reinhart i Rogoff kontra John Irons i John Bivens (New Deal 2.0)
1. Stanowisko C. Reinhart i K. Rogoffa - ujęcie syntetyczne
a) Globalny publiczny dług 2007-2009
b) Dług, wzrost i inflacja
c) Dług - wzrost kraje rozwinięte
d) Kraje rozwijające się (emerging markets)
e) Dług zewnętrzny
f) Zadłużenie prywatnego sektora, oddłużanie a wzrost
g) Podsumowanie
2. Polemika Johna Ironsa i Josha Bivensa z Reinhart i Rogoffem

XIII. CO PO OBECNYM KRYZYSIE?
1. Wnioski z dotychczasowych kryzysów
2. Użytek z pesymistycznych scenariuszy
3. Strukturalna nierównowaga gospodarki światowej

XIV. DWA SPOJRZENIA NA DŁUG W ŚWIECIE I DROGI WYJŚCIA

Część III
DŁUG PUBLICZNY, KREDYT A PIENIĄDZ

XV. SZCZEGÓLNE CECHY OBECNEGO KRYZYSU ZADŁUŻENIA

XVI. DŁUG PUBLICZNY - WNIOSKI

XVII. DŁUG PUBLICZNY - SCENARIUSZE ODDŁUŻANIA
Scenariusze oddłużania według raportu McKinsey Group

XVIII. CZY ZA ŁATWOŚĆ TWORZENIA DŁUGU ODPOWIADA WSPÓŁCZESNY PIENIĄDZ?

ANEKSY
Aneks I. Przypadek Grecji
Aneks II. Przypadek Irlandii
Aneks III. Przypadek Portugalii
Aneks IV. 15 krajów z największym długiem (od najmniejszego po najwyższy)
Aneks V. Niewypłacalność państw (default): najnowsze przypadki

BIBLIOGRAFIA
THE WORLD ON DEBT (Summary)