Dzieła. Tom 2: Realizm ludzkiego poznania

Mieczysław Albert Krąpiec
ISBN: 83-228-0402-4
Stron: 664
Format: B5
Rok wydania: 1995


SPIS TREŚCI

Wykaz skrótów
Wykaz ważniejszych skrótów czasopism
Ogólne wprowadzenie do teorii poznania
1. Główny problem współczesnej epistemologii i jego uwarunkowania historyczne
2. Problematyka teoriopoznawcza w neotomizmie
3. Jaki problem teorii poznania?
4. Główne problemy teorii poznania

CZĘŚĆ PIERWSZA
PIERWSZE ETAPY KRYTYCZNEGO MYŚLENIA

Rozdział I: Zdrowy rozsądek a filozofia
1. Pojęcie zdrowego rozsądku
2. Trojaki porządek zasad zdrowego rozsądku
3. Zdrowy rozsądek początkiem nauk szczegółowych
4. Dane zdrowego rozsądku a filozofia
5. Nauki a filozofia
6. Potrzeba szkoły filozoficznej
7. Najogólniejsza metoda filozoficzna

Rozdział II: Zdrowy rozsądek a krytyka poznania
1 Czy wątpienie ogólne?
2. Punkt wyjścia w krytyce poznania
3. Pierwsze etapy poznania
A. Postrzeganie
B. Pojęcia
C. Sądy
4. Byt zasadniczą treścią pojęć i sądów

Rozdział III: Zagadnienie prawdy
1. Popularne określenie prawdy
2. Analiza filozoficzna
A. Stosunek do myśli
B. Etapy poznania
3. Sąd podmiotem prawdy
4. Logiczny fałsz
5. Przymioty prawdy
A. Obecność prawdy w sądach i zdaniach
B. Niezmienność prawdy
C. Natężenie prawdy w poznaniu
6. Oczywistość naczelnym kryterium prawdy

Rozdział IV: Pierwsze zasady: tożsamość i (nie)sprzeczność
1. Między racjonalizmem a empiryzmem
2. Rola sądów
3. Dwoistość bytu
4. Sformułowanie zasady tożsamości
5. Konsekwencje
6. Pochodne formuły tożsamości
7. Zasada (nie)sprzeczności
8. Arystotelesowski tok uzasadnień zasady (nie)sprzeczności
9. Spór o prymat
10. Sformułowanie i uzasadnienie zasady (nie)sprzeczności
11. Trudności

Rozdział V: Zasada racji (dostatecznej) bytu
1. Związek bytu z intelektem
2. Sformułowanie zasady racji dostatecznej
3. Realizacja zasady racji bytu
4. Czy zasada racji bytu (dostatecznej) jest analityczna?

Rozdział VI: Zasada przyczynowości
1. Metafizyczna treść zasady przyczynowości
2. Sformułowanie zasady przyczynowości
3. Uzasadnienie zasady przyczynowości
A. Wyjaśnienie pojęć
B. Sprowadzenie zdania przeciwnego do absurdu
C. Dopowiedzenie
4. Poznawalność przyczynowości
5. Przypadek

Rozdział VIII: Zasada celowości
1. Sformułowanie zasady celowości
2. Uzasadnienie zasady celowości
A. Analiza faktu działania
B. Tłumaczenie po analizie faktu działania, ukazującego przyczynowość celową
C. Zilustrowanie ogólne
D. Sprowadzenie zdania przeciwnego do absurdu
3. Miłość naturalna
4. Rola poznania w celowości
5. Przyczynowanie celu

CZĘŚĆ DRUGA
HEUREZA MYŚLI

Rozdział VIII: Indukcja
1. Tekst klasyczny o indukcji
Urywki Komentarza Do Analityk wtórnych św. Tomasza, Księga II, lekcja 20
2. Ogólna natura indukcji
3. Indukcja a dowodzenie
4. Indukcja a sylogizm
5. Kompletność i niekompletność indukcji
6. Arystotelesowska struktura indukcji
7. Indukcja a pewność

Rozdział IX: Dedukcja punktem dojścia procesu indukcji
1. Pierwsze warunki dedukcji
A. Analiza punktu wyjścia dedukcji
B. Zagadnienie klasyfikacji pierwszych zasad
C. Niedowodliwość pierwszych zasad
2. Zdania bezpośrednio oczywiste
A. Ogólne pojęcie aksjomatów
B. Wartość aksjomatów w dowodzeniu dedukcyjnym
C. Uporządkowanie aksjomatów

Rozdział X: Definicja jako punkt wyjścia dedukcji
1. Tworzenie definicji: ogólny proces indukcji
2. Tworzenie definicji: ogólna struktura pojęć definiujących
3. Tworzenie definicji: konkretny sposób definiowania
4. Wartość definicji i jej granice
5. Ograniczenie w zakresie
6. Związek arystotelesowskiej teorii definicji z teorią bytu

Rozdział XI: Zmysłowe poznanie człowieka jako źródło myśli
1. Ogólny zarys realistycznej teorii zmysłowego poznania
A. Realizm teorii
B. Połączenie się przedmiotu z podmiotem w czuciu
C. Różne typy wrażeń zmysłowych
D. Aktualna obecność przedmiotu przy spontanicznym zmysłowym poznaniu
E. Istota poznania zmysłów
F. Zagadnienie błędu w poznaniu zmysłowym

Rozdział XII: Uzasadnienie realistycznej teorii zmysłowego poznania
1. Zarysowanie ogólnej metody uzasadniania
2. Sprowadzalność świata zewnętrznego do wewnętrznego
3. Niesprowadzalność wzajemna wrażeń zmysłowopoznawczych
4. Uzasadnienie węzłowych punktów teorii
5. Sprecyzowanie zakresu zasadniczo bezbłędnego poznania zmysłowego
6. Uzasadnienie negatywne realistycznej teorii zmysłowego poznania
A. Konsekwencje odrzucenia integralnego realizmu
B. Przejście od immanencji do transcendencji poznawczej
C. Przejście od reprezentacji do afirmacji treści
D. Wyjaśnienie niektórych trudności

CZĘŚĆ TRZECIA
METAFIZYKA LUDZKIEGO POZNANIA

Rozdział XIII: Struktura bytu intencjonalnego
1. Rozgraniczenie pojęć i opinii
A. Poznanie i świadomość
B. Poznanie i konstrukcjonizm
C. Poznanie i „ujęcie" rzeczy
D. Poznawcze ujęcie i „asymilacja"
E. Problem „niematerialności" jako podstawy poznania
2. Tłumaczenie struktury bytu intencjonalnego
A. Byty intencjonalne
B. Egzystencjalna interpretacja struktury intencjonalnej
C. Akt poznania „stykiem" dwóch istnień
D. Poznanie „przedmiotów" nie istniejących
E. Intencjonalność tworów sztuki

Rozdział XIV: Rozum szczegółowy węzłowym punktem realizmu poznania
1. Miejsce rozumu szczegółowego pośród zmysłów wewnętrznych
A. Stałość wyobrażeń
B. Siedziba wyobrażeń
2. Przejawy instynktu u zwierząt
3. Tłumaczenie czynności instynktownych
4. Analiza funkcji rozumu szczegółowego u człowieka

Rozdział XV: Rozum i jego istnienie
1. Niektóre historyczne aspekty zagadnienie
2. Szkoła wurzburska
3. Filozoficzne uzasadnienie różnicy między pojęciami a wyobrażeniami
4. Natura pojęć ogólnych
5. Stwierdzenie istnienia rozumu istotnie różnego od zmysłów

Rozdział XVI: Struktura intelektu
1. Intelekt bierny
2. Intelekt czynny
3. Uzasadnienie teorii intelektu czynnego od strony historycznej
4. Między empiryzmem a idealizmem
5. Funkcjonalne nazwy rozumu
6. Proces intelektualnego pojęciowego poznania
A. Zmysły baza poznania
B. Intelekt czynny i zmysły
C. Przedmiot poznania a intelekt możnościowy
D. Istnienie formy intelektualnopoznawczej
E. Forma intelektualnopoznawcza
F. Przyczyna sprawcza formy intelektualnopoznawczej
G. Wyobrażenie narzędna przyczyną formy intelektualnopoznawczej
H. Fazy tworzenia się formy intelektualnopoznawczej
I. Intellectus in actu est intellectum in actu
J. Struktura formy intelektualnopoznawczej
K. Podobieństwo form poznawczych do rzeczy
7. Proces abstrakcji

Rozdział XVII: Struktura myśli: pojęcie
1. Ogólna natura pojęcia
2. Pobieżny ogląd i tworzenie pojęć o treści rzeczy
3. Pojęcie i forma intelektualnopoznawcza
4. Stosunek pojęcia do rzeczy
5. Refleksyjne poznanie siebie
6. Poznanie czynności i natury duszy
A. Poznanie istnienia
B. Poznanie natury duszy
7. Ogólne i szczegółowe poznanie intelektu

Rozdział XVIII: Teoria sadów orzecznikowych
1. Proste ujęcie i sąd
2. Element reprezentacji i afirmacji w sądzie
3. Zależność funkcjonalna myślenia (w ramach sądów) od zmysłów
4. Sąd a istnienie
5. Analiza sądów orzecznikowych
6. Podmiot sądów orzecznikowych
7. Warunki intelektualne sądu
8. Niezłożność aktu sądzenia
9. Sądy egzystencjalne
10. Konieczność sądu egzystencjalnego
11. Natura sądu egzystencjalnego

Rozdział XIX: Przedmiot intelektualnego poznania

Summary: General synthesis of the theory of knowledge
1. The main problem of contemporaryepistemology and its historical background
2. Problem of the theory of knowledge in so-called neo-thomism
3. The problem of the theory of knowledge
4. Patterns of problems in the present work

Bibliografia
Indeks nazwisk
Indeks rzeczowy