Spór o Matkę. Mariologia jako problem ekumeniczny

Seria: Teologia w dialogu. T. 12

Stanisław C. Napiórkowski OFMConv
ISBN: 978-83-7702-273-3
Stron: 272
Format: B5
Rok wydania: 2011 (wydanie II uzupełnione)

W połowie XX w. zostały przywołane niemal wszystkie sporne tematy z dwóch tysiącleci, zaczynając od interpretacji terminu Theotokos. Oznacza to, że nawet orzeczenia dogmatyczne o Maryi Dziewicy, Bogarodzicy, Niepokalanie Poczętej i Wniebowziętej przychodzi każdemu pokoleniu na nowo odkrywać i wyjaśniać. Bogate życie Kościoła wykazuje, że do interpretacji prawd wiary włączają się niekiedy argumenty pozateologiczne. Wówczas taki spór może osiągnąć poziom dogmatyczny lub psychologiczny. Praca o. Napiórkowskiego stanowi ilustrację tego, że jednak nawet ze sporu można przejąć do dialogu. Pierwszy krok w tym kierunku polega na wzajemnym poznaniu stanowisk i racji za tym przemawiających.


Spis treści

Kazimierz Pek MIC, O Matce Pana. Od sporu do dialogu
Do Czytelnika

Wstęp

Rozdział I. Przywileje Maryi

I. Matka Pana
1. Fakt Bożego macierzyństwa Maryi
2. Chrystologiczny sens formuły "Theotokos"
3. "Theotokos" i "Christotokos"
4. Krytyka katolickiej interpretacji tytutu "Theotokos" jako podstawy szczególnej godności Maryi

II. Dziewica i Matka "braci Jezusa"
1. Opinie teologów "nurtu zasadniczego"
a) Dziewictwo Maryi "ante partum" i "in partu"
b) Kwestia "braci Pańskich"
2. Poglądy teologów nurtu podwójnego protestu
a) Stanowisko Hansa Asmussena
α) Krytyka negatywnego stanowiska protestanckiego w stosunku do nauki o dziewictwie Maryi
β) Soteriologiczny charakter dziewiczego zrodzenia Chrystusa
γ) Skrypturystyczna podstawa nauki o dziewictwie Maryi
b) Poglądy innych teologów nurtu podwójnego protestu

III. "Grzeszna i święta"
1. Grzeszna
a) Krytyka dogmatu o niepokalanym poczęciu
b) Krytyka katolickiej nauki o bezgrzeszności Maryi
2. Święta
a) Kecharitomene
α) "Kecharitomene" w znaczeniu "ułaskawiona"
β) "Kecharitomene" w znaczeniu "pełna wdzięku"
b) Maryja jako wzór chrześcijańskiego życia
c) Metanoia Maryi

IV. Wniebowzięta
1. Dogmatyczna ocena motywacji katolickiej nauki o wniebowzięciu
a) Świadectwo Biblii
b) Świadectwo tradycji
c) Racje spekulatywne
2. Dogmatyczna ocena treści katolickiej nauki o wniebowzięciu
a) Konsekwencje w stosunku do mariologii
b) Konsekwencje w stosunku do chrystologii
c) Konsekwencje w stosunku do nauki o wierze
d) Konsekwencje w stosunku do eklezjologii

Rozdział II. Posłannictwo Maryi

I. Maryja a nadprzyrodzone życie człowieka
1. Nauka teologów z nurtu zasadniczego
2. Stanowisko teologów nurtu podwójnego protestu

II. Świadek Chrystusowego życia
1. Poglądy teologów z nurtu zasadniczego
a) Zasada dysjunkcji
b) Zasada biernego przyjęcia
2. Poglądy teologów nurtu podwójnego protestu
a) Stanowisko H. Asmussena
b) Poglądy innych teologów nurtu podwójnego protestu

III. Maryja a Kościół
1. Miejsce Maryi w Kościele
2. Maryja fi gurą Kościoła

Rozdział III. Kult Maryi

I. Poglądy teologów z nurtu zasadniczego
1. Krytyka stanowiska katolickiego
a) Katolicki kult Maryi w świetle Pisma świętego
b) Geneza katolickiego kultu Maryi
α) Ewolucja dogmatów
β) Naturalne tendencje psychiki człowieka
γ) Kulty pogańskie
2. Poprawny stosunek chrześcijanina do Matki Pana

II. Poglądy teologów nurtu podwójnego protestu
1. Poglądy kalwińskich teologów nurtu podwójnego protestu
a) Stanowisko G. Schmieda
b) Stanowisko innych teologów kalwińskich
2. Poglądy luterańskich teologów nurtu podwójnego protestu
a) Krytyka poglądów teologów protestanckich w kwestii kultu maryjnego
b) Postulat przyznania Maryi właściwego miejsca w pobożności protestanckiej

Rozdział IV. Pomost czy przepaść?

I. Konfrontacja protestanckich i katolickich twierdzeń o Maryi
1. Twierdzenie teologów protestanckich o Maryi
2. Twierdzenia mariologów katolickich
3. Podobieństwa i różnice
a) Theotokos
b) Concepit de Spiritu Sancto
c) Wzór wiary i pokory
d) Typ Kościoła
e) Godna szacunku

II. Podstawy różnic między protestanckimi i katolickimi poglądami mariologicznymi
1. Podstawy teologiczne
a) Koncepcja źródła Objawienia
b) Koncepcja stosunku między Bogiem a człowiekiem
α) Ekskluzywna interpretacja zasady "tylko Chrystus"
β) Sprawiedliwość Chrystusa - miłosierdzie Maryi
γ) Proces zrównywania Maryi z Chrystusem
δ) Problem współpracy ze zbawiającym Bogiem (cooperatio)
ε) Problem zasługi (meritum)
ζ) Iustitia forensis
2. Podstawy pozateologiczne
a) Brak wzajemnej znajomości i zrozumienia
b) Postawa polemiczna

III. Przepaść i pomost
1. Próba ustalenia zakresu, w jakim współczesna mariologia utrudnia protestancko-katolicki dialog ekumeniczny
2. Próba ustalenia zakresu, w jakim współczesna mariologia ułatwia protestancko-katolicki dialog ekumeniczny

Zakończenie

Wykaz skrótów

Bibliografia
1. Źródła
2. Opracowania
3. Literatura pomocnicza

Maksymilian Pado OFMConv, Przebieg obrony doktoratu C.S. Napiórkowskiego OFMConv
Ks. Wincenty Granat, Recenzja pracy doktorskiej C.S. Napiórkowskiego OFMConv
Ks. Jan Stępień, Recenzja pracy doktorskiej C.S. Napiórkowskiego OFMConv
S.C. Napiórkowski OFMConv, Słownik biografi czny wybitniejszych cytowanych teologów protestanckich

Der Streit um die Mutter (Zussamenfassung)

Indeks biblijny
Indeks osobowy
Indeks rzeczowy