Motyw potopu jako nowego stworzenia w Biblii

Studia Biblica Lublinensia VII

Łukasz Laskowski
ISBN: 978-83-7363-081-4
Stron: 362
Format: B5
Rok wydania: 2010

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie relacji biblijnych o potopie jako nowym stworzeniu, zwłaszcza w aspekcie historii idei. Temat Motyw potopu jako nowego stworzenia w Biblii obejmować więc będzie analizę tekstów biblijnych Starego i Nowego Testamentu, które odnoszą się do idei odnowienia świata.
W związku z charakterem opowiadania o potopie w analizy zostały włączone także teksty, które bardziej niż o odnowieniu mówią o karze, używając obrazów i pojęć zaczerpniętych z Rdz 6n. Sztuczne oddzielenie tych dwóch elementów nie ma bowiem uzasadnienia w świetle samej narracji biblijnej. Odniesienie tych symboli do odnowienia, rozumianego rozmaicie na różnych etapach historii religii, a także w literaturze żydowskiej i chrześcijańskiej, potwierdza tę jedność. Przedmiotem badań będą także nowotestamentalne perykopy o chrzcie, które wiążą się z wejściem w rzeczywistość Chrystusa, a zatem z uczestnictwem w nowym stworzeniu w sensie chrześcijańskim.


SPIS TREŚCI

WYKAZ SKRÓTÓW
WSTĘP

Rozdział I: OPOWIADANIE O POTOPIE: ANALIZY HISTORYCZNO-KRYTYCZNE I STRUKTURALNE
1. Tekst opowiadania o potopie: podstawowe analizy literackie
1.1. Wydzielenie opowiadania o potopie
1.1.1. Rdz 6,5-8 jako początek opowiadania o potopie
1.1.2. Opowiadanie o potopie a opowiadanie o Noem
1.2. Elementy krytyki tekstu Rdz 6,5-9,17
2. Potop w świetle teorii źródeł Pięcioksięgu
2.1. Problem jedności tekstu Rdz 6,5-9,17
2.2. Propozycje rozwiązania zagadnienia
3. Struktura opowiadania o potopie
3.1. Trzy podstawowe propozycje struktury
3.2. Analiza strukturalna opowiadania o potopie
3.2.1. Klamry opowiadania o potopie
3.2.2. Nakaz wejścia do arki (7,1-5) a inne części perykopy o potopie
3.2.3. Centrum - Rdz 7,10-8,19
3.2.4. Całościowe ujęcie struktury opowiadania o potopie

Rozdział II: ANALIZA TERMINOLOGICZNA OPOWIADANIA O POTOPIE
1. Przyczyny potopu i ich kontekst literacki
1.1. Człowiek i jego życie na ziemi
1.1.1. Człowiek jako Boże dzieło
1.1.2. Zepsucie się człowieka na ziemi
1.2. Bóg i Jego działalność wobec stworzenia
1.3. Nadchodzący koniec stworzenia
2. Ratunek w sprawiedliwości według opowiadania o potopie
2.1. Sprawiedliwość Noego
2.2. Arka narzędziem ratunku dla świata
3. Przebieg potopu
3.1. Niektóre aspekty chronologii zawarte w opowiadaniu o potopie
3.2. Materialne przyczyny potopu
4. Przymierze noachickie jako centrum wydarzeń
4.1. Nowa jakość w relacji Bóg - człowiek w świetle Rdz 8,20-22
4.2. Zagadnienia etymologiczne i semantyczne terminu

Rozdział III: MIĘDZY STWORZENIEM A ODNOWIENIEM
1. Prehistoria biblijna na tle Pięcioksięgu i Księgi Rodzaju
1.1. Prehistoria w kontekście Księgi Rodzaju: trzy propozycje ujęcia tematu
1.2. Rozmiary prehistorii biblijnej w świetle najnowszych badań
2. Rdz 6-9 a opis stworzenia. Paralele literackie
2.1. W nurcie hamartiologii Rdz 2-6
2.1.1. Stworzenie między dobrem a złem
2.1.2. Konkretny czyn jako przyczyna skażenia człowieka
2.2. Paralele terminologiczne wewnątrz warstwy P: Rdz 6-9 a Rdz 1,1-2,4
2.3. Niektóre tematy wspólne dla Rdz 1-5 i Rdz 6-9
3. Opowiadanie o potopie w strukturze prehistorii biblijnej
3.1. Propozycje struktury literackiej prehistorii biblijnej
3.2. Prehistoria biblijna w świetle formuły
3.3. Listy pokoleń a struktura prehistorii biblijnej
3.4. Terminologiczne podobieństwa między perykopami prehistorii biblijnej
3.5. Struktura prehistorii biblijnej
4. Stworzenie, upadek, potop. Teologiczne wątki opowiadań
4.1. Bóg karzący i ratujący stworzenie
4.2. Człowiek wobec stworzenia
4.2.1. Noe jako idealny człowiek
4.2.2. Noe a wytchnienie w życiu na ziemi
4.2.3. Arka jako miejsce ocalenia
4.3. Człowiek a odnowiony świat
4.3.1. Nowa sytuacja człowieka w świetle Rdz 8,20-22
4.3.2. Człowiek a świat: nowe relacje po potopie

Rozdział IV: OPOWIADANIE O POTOPIE A STWÓRCZA DZIAŁALNOŚĆ BOGA W KSIĘGACH PROROCKICH I MĄDROŚCIOWYCH STAREGO TESTAMENTU
1. Noe i potop w interpretacji Ezechiela
1.1. Ziemia jako miejsce działania Boga i człowieka
1.2. Noe ocalony z potopu
1.2.1. Noe wśród sprawiedliwych
1.2.2. Noe a Reszta Izraela
1.3. Ezechiel i Księga Rodzaju o potopie: wzajemne relacje przekazów
2. Jak za dni Noego: Izajasz o potopie
2.1. Deutero-Izajasz o wodach potopu
2.1.1. Wyrocznia o przymierzu z Jerozolimą w świetle Iz 40-55
2.1.2. Teologia przymierza w interpretacji Iz 54n a potop
2.2. Iz 24-27 a opowiadanie o potopie
2.3. Charakter i cel Izajaszowych nawiązań do potopu
3. Potop i odnowienie świata w tradycji mądrościowej
3.1. Noe okupem w czasie zagłady
3.1.1. Syracydes o potopie: zagadnienia literackie perykopy
3.1.2. Noe ocaleniem ludzkości według Księgi Syracydesa
3.1.3. Przymierze noachickie w interpretacji Księgi Syracydesa
3.2. Mądrość a ocalenie z potopu
3.2.1. Arka a wody: zagłada a nadzieja
3.2.2. Potop a teologia Księgi Mądrości

Rozdział V: TRADYCJA POTOPU A NOWE STWORZENIE W NOWYM TESTAMENCIE
1. Ewangelie o Noem jako człowieku czuwającym
1.1. Mateuszowa perykopa o Noem
1.1.1. Ewangelia według św. Marka jako źródło Mateuszowej perykopy o potopie
1.1.2. Inne źródła literacko-teologiczne a kontekst Mt 24,37-39
1.2. Łukaszowa perykopa o Noem
1.2.1. Źródła literacko-teologiczne Łk 17,26-30
1.3. Synoptyczne ujęcie paruzji a motyw potopu
2. Ratunek w wodach podarowanych przez Boga
2.1. Pierwszy List św. Piotra: odnowienie w wodach chrzcielnych
2.2. Drugi List św. Piotra a tradycja o potopie
2.2.1. Potop ogłoszeniem sprawiedliwości
2.2.2. Świat zaistniały na słowo Boże
3. Apokalipsa św. Jana a opowiadanie o potopie
3.1. I gór już nie znaleziono
3.2. Wielkie zwycięstwo Boga
3.2.1. Księga Jeremiasza jako źródło dla Ap 11,18
3.2.2. Zagłada Babilonu według Jeremiasza
3.2.3. Związki między małą doksologią a potopem
4. Nowotestamentalna kontynuacja interpretacji opowiadania o potopie

ZAKOŃCZENIE

BIBLIOGRAFIA
INDEKS AUTORÓW WSPÓŁCZESNYCH
INDEKS TEKSTÓW BIBLIJNYCH I LITERATURY POZABIBLIJNEJ