Soteriologiczna metafora wody w księdze Izajasza

Studia Biblica Lublinensia IV

ks. Wojciech Pikor
ISBN: 978-83-7363-814-3
Stron: 482
Format: B5
Rok wydania: 2009

Studium soteriologicznej metafory wody w Księdze Izajasza przebiegało w trzech etapach. Pierwszym była kontekstualizacja antropologiczna, kulturalna i semantyczna Izajaszowych metafor. Drugi etap polegał na interpretacji poszczególnych metafor wewnątrz właściwych im większych jednostek literackich. Składało się na to badanie ich kontekstu w aspekcie synchronicznym i diachronicznym, następnie analiza retoryczna i wreszcie analiza zmierzająca do wydobycia przesłania teologicznego metafory. Trzeci etap badań polegał na całościowym ujęciu soteriologicznego orędzia Izajaszowych metafor akwatycznych. Poszczególne fazy studium kończyły się wnioskami wynikającymi z przeprowadzonych badań. Ich zwieńczeniem był podsumowujący całość rozdział trzeci, który usystematyzował wyniki pracy. Z tego też powodu, by nie powtarzać poczynionych wcześniej obserwacji, zostały wskazane na zakończenie te elementy Izajaszowej soteriologii "akwatycznej", które wnoszą oryginalny wkład w teologię Starego Testamentu. (z Zakończenia)


SPIS TREŚCI

WSTĘP

ROZDZIAŁ I. KONTEKSTUALIZACJA BIBLIJNEGO MOTYWU WODY

1. KONTEKST ANTROPOLOGICZNY: ZNACZENIE WODY DLA LUDZKIEJ EGZYSTENCJI
1.1 Woda jako czynnik warunkujący życie
1.2 Egzystencjalny wymiar symboliki wody
1.3 Woda w perspektywie sacrum

2. KONTEKST KULTUROWY: ROLA WODY NA STAROŻYTNYM BLISKIM WSCHODZIE
2.1 Egipt
2.1.1 Nil - fundament egzystencji Egiptu
2.1.2 Deifikacja wody w religii egipskiej
2.1.3 Kultowe wykorzystanie wody
2.2 Mezopotamia
2.2.1 Gospodarka wodna w Mezopotamii
2.2.2 Mitologiczna koncepcja wody
2.2.3 Sakralność wody w kulcie
2.3 Syria
2.3.1 Uwarunkowania hydrologiczne Syrii
2.3.2 Bóg burzy w religiach syryjskich
2.3.3 Elementy akwatyczne w mitologii ugaryckiej a religia Syrii
2.4 Doświadczenie wody w kulturach starożytnego Bliskiego Wschodu a hebrajski obraz Jahwe
2.4.1 Zależność genetyczna
2.4.2 Wpływ lingwistyczny
2.4.3 Oryginalność soteriologiczna biblijnego motywu wody

3. KONTEKST SEMANTYCZNY: POLE ZNACZENIOWE WODY W KSIĘDZE IZAJASZA
3.1 Studia z zakresu biblijnej semantyki wody
3.2 Problem pola semantycznego w egzegezie biblijnej
3.2.1 Pole leksykalne
3.2.2 Pole asocjacyjne
3.2.3 Pole syntagmatyczne i paradygmatyczne
3.2.4 Pole konceptualne
3.3 Konceptualne ujęcie metafory wody odradzającej w Księdze Izajasza

ROZDZIAŁ II. INTERPRETACJA IZAJASZOWYCH METAFOR AKWATYCZNYCH

1. WODY WYPEŁNIAJĄCE MORZE - "POZNANIE JAHWE" WYPEŁNIAJĄCE ZIEMIĘ IZRAELA (IZ 11,1-9)
1.1 Kontekst Iz 11,1-9
1.1.1 Perspektywa synchroniczna
1.1.2 Perspektywa diachroniczna
1.2 Kompozycja Iz 11,1-9
1.2.1 Wybrane problemy tekstualne i leksykalne
1.2.2 Struktura tekstu
1.2.3 Dynamika retoryczna tekstu
1.3 Przesłanie teologiczne Iz 11,1-9
1.3.1 Boskie kompetencje zapowiadanego władcy
1.3.2 Wizja odrodzonej społeczności
1.3.3 "Poznanie Jahwe" jako podstawa przymierza

2. "ZDROJE ZBAWIENIA" NA SYJONIE - OBECNOŚĆ BOGA POŚRÓD LUDU (IZ 12,1-6)
2.1 Kontekst Iz 12,1-6
2.1.1 Perspektywa synchroniczna
2.1.2 Perspektywa diachroniczna
2.2 Kompozycja Iz 12,1-6
2.2.1 Wybrane problemy tekstualne i leksykalne
2.2.2 Struktura tekstu
2.2.3 Dynamika retoryczna tekstu
2.3 Przesłanie teologiczne Iz 12,1-6
2.3.1 Ekspansywne świadectwo o Bogu Zbawcy
2.3.2 Charakterystyka Boga jako zbawienia
2.3.3 Słowo manifestujące Jahwe jako "zdroje zbawienia" (w. 3)

3. "ROSA ŚWIATŁOŚCI" - OŻYWIAJĄCA MOC JAHWE (IZ 26,1-21)
3.1 Kontekst Iz 26,1-21
3.1.1 Perspektywa synchroniczna
3.1.2 Perspektywa diachroniczna
3.2 Kompozycja Iz 26,1-21
3.2.1 Wybrane problemy tekstualne i leksykalne
3.2.2 Struktura tekstu
3.2.3 Dynamika retoryczna tekstu
3.3 Przesłanie teologiczne Iz 26,1-21
3.3.1 Antynomiczność ludzkich postaw wobec Boga
3.3.2 Finalność ożywiającego działania Jahwe
3.3.3 Charakterystyka rosy jako światła

4. "KANAŁY WODY" I "WYLANIE DUCHA" - BOŻE INSTRUMENTY ODNOWY WSPÓLNOTY (IZ 32,1-8.15-20)
4.1 Kontekst Iz 32,1-8.15-20
4.1.1 Perspektywa synchroniczna
4.1.2 Perspektywa diachroniczna
4.2 Kompozycja Iz 32,1-20
4.2.1 Wybrane problemy tekstualne i leksykalne
4.2.2 Struktura tekstu
4.2.3 Pozycja retoryczna metafory akwatycznej w ww 1-5 i 15-20
4.2.4 Dynamika retoryczna tekstu
4.3 Przesłanie teologiczne metafor akwatycznych w Iz 32
4.3.1 Przesłanie teologiczne Iz 32,1-8
4.3.1.1 Nowa jakość władzy
4.3.1.2 Metaforyczna charakterystyka sprawiedliwych przywódców
4.3.2 Przesłanie teologiczne Iz 32,15-20
4.3.2.1 Metaforyczna charakterystyka "ducha z wysokości"
4.3.2.2 Nowa jakościowo wspólnota
4.3.3 Retoryka podwójnej metafory akwatycznej w Iz 32

5. JAHWE "W MIEJSCE RZEK I STRUMIENI SZEROKICH" - ŹRÓDŁO NIEZWYCIĘŻALNOŚCI SYJONU (IZ ??,17-24)
5.1 Kontekst Iz 33,17-24
5.1.1 Perspektywa synchroniczna
5.1.2 Perspektywa diachroniczna
5.2 Kompozycja Iz 33,17-24
5.2.1 Wybrane problemy tekstualne i leksykalne
5.2.2 Struktura tekstu
5.2.3 Dynamika retoryczna tekstu
5.3 Przesłanie teologiczne Iz 33,17-24
5.3.1 Jahwe zastępuje Syjonowi rzeki
5.3.2 Obraz nowego Syjonu w świetle metafory wody z ww. 21.23
5.3.3 Obraz nowego ludu w świetle metafory wody z ww. 21.23

6. "WYLEJĘ MOJEGO DUCHA... I MOJE BŁOGOSŁAWIEŃSTWO" - ODBUDOWANIE RELACJI JAKUBA-IZRAELA Z JAHWE (IZ 44,1-5)
6.1 Kontekst Iz 44,1-5
6.1.1 Perspektywa synchroniczna
6.1.1.1 Pozycja retoryczna Iz 44,1-5 w rozdz. 40-55
6.1.1.2 Pozycja narracyjna Iz 44,1-5 w rozdz. 40-55
6.1.2 Perspektywa diachroniczna
6.2 Kompozycja Iz 44,1-5
6.2.1 Wybrane problemy tekstualne i leksykalne
6.2.2 Struktura tekstu
6.2.3 Dynamika retoryczna tekstu
6.3 Przesłanie teologiczne Iz 44,1-5
6.3.1 Historia Jakuba-Izraela, adresata wyroczni
6.3.2 Boży Duch i błogosławieństwo metaforyzowane akwatycznie
6.3.3 Świadectwo wiary Jakuba-Izraela

7. "OBŁOKI NIECH WYLEJĄ SPRAWIEDLIWOŚĆ" - ZBAWIENIE OGARNIAJĄCE I ANGAŻUJĄCE WSPÓLNOTĘ (IZ 45,1-8)
7.1 Kontekst Iz 45,1-8
7.1.1 Perspektywa synchroniczna
7.1.1.1 Pozycja retoryczna Iz 45,1-8 w rozdz. 40-55
7.1.1.2 Pozycja narracyjna Iz 45,1-8 w rozdz. 40-55
7.1.2 Perspektywa diachroniczna
7.2 Kompozycja Iz 45,1-8
7.2.1 Wybrane problemy tekstualne i leksykalne
7.2.2 Struktura tekstu
7.2.3 Dynamika retoryczna tekstu
7-3 Przesłanie teologiczne Iz 45,1-8
7.3.1 Teofanijna finalność powołania Cyrusa
7.3.2 Ludzka historia jako Boża creatio continua
7.3.3 Akwatyczna soteriologia Iz 45,8

8. "PRZYJDŹCIE DO WODY" - SKUTECZNOŚĆ SŁOWA "ZSTĘPUJĄCEGO JAK DESZCZ I ŚNIEG Z NIEBA" (IZ 55,1-13)
8.1 Kontekst Iz 55,1-13
8.1.1 Perspektywa synchroniczna
8.1.1.1 Pozycja retoryczna Iz 55,1-13 w rozdz. 40-55
8.1.1.2 Pozycja narracyjna Iz 55,1-13 w rozdz. 40-55
8.1.2 Perspektywa diachroniczna
8.2 Kompozycja Iz 55,1-13
8.2.1 Wybrane problemy tekstualne i leksykalne
8.2.2 Struktura tekstu
8.2.3 Dynamika retoryczna tekstu
8.3 Przesłanie teologiczne Iz 55,1-12
8.3.1 "Woda dla spragnionego": słowo Boże dające życie
8.3.2 "Deszcz dla ziemi": skuteczność słowa Bożego
8.3.3 Słowo objawiające "myśli" i "drogi" Boga

9. "NAWODNIONY OGRÓD" I "ŹRÓDŁO WODY" - CZŁOWIEK PEŁNIĄCY SPRAWIEDLIWOŚĆ (IZ 58,1-14)
9.1 Kontekst Iz 58,1-14
9.1.1 Perspektywa synchroniczna
9.1.2 Perspektywa diachroniczna
9.2 Kompozycja Iz 58,1-14
9.2.1 Wybrane problemy tekstualne i leksykalne
9.2.2 Struktura tekstu
9.2.3 Dynamika retoryczna tekstu
9.3 Przesłanie teologiczne Iz 58,1-14
9.3.1 Boża wizja ludzkiego postu
9.3.2 Światło człowieka sprawiedliwego
9.3.3 Transformacja człowieka sprawiedliwego w kluczu metafory akwatycznej

10. "RZEKA" I "STRUMIEŃ WEZBRANY" PŁYNĄCE KU JEROZOLIMIE - "POKÓJ" I "CHWAŁA NARODÓW" BOŻYM POCIESZENIEM (IZ 66,5-17)
10.1 Kontekst Iz 66,5-17
10.1.1 Perspektywa synchroniczna
10.1.2 Perspektywa diachroniczna
10.2 Kompozycja Iz 66,5-17
10.2.1 Wybrane problemy tekstualne i leksykalne
10.2.2 Struktura tekstu
10.2.3 Dynamika retoryczna tekstu
10.3 Przesłanie teologiczne Is 66,5-17
10.3.1 Charakterystyka sług Jahwe
10.3.2 Macierzyństwo Jerozolimy
10.3.3 "Pokój" i "chwała narodów" - nowe rzeki Syjonu

ROZDZIAŁ III. TEOLOGIA WODY ODRADZAJĄCEJ w KSIĘDZE IZAJASZA

1. METAFORA WODY JAKO ELEMENT STRUKTURYZUJACY KSIĘGĘ IZAJASZA
1.1 Kompozycji Księgi Izajasza z perspektywy metafory wody
1.2 Redakcja Księgi Izajasza z perspektywy metafory wody
1.3 Dynamika semantyczna Izajaszowej metafory wody
1.3.1 Perspektywa synchroniczna
1.3.2 Perspektywa diachroniczna

2. SOTERIOLOGICZNE PRZESŁANIE METAFORY WODY
2.1 Bóg jako źródło wody
2.2 Odradzające działanie Ducha Jahwe
2.3 Życiodajny charakter słowa Bożego

3. ZBAWIENIE CZŁOWIEKA W ŚWIETLE IZAJASZOWYCH METAFOR WODY
3.1 Odrodzona wspólnota przymierza
3.2 Woda przemieniająca życie społeczne
3.3 Człowiek sprawiedliwy jako źródło życia

ZAKOŃCZENIE

THE SOTERIOLOGICAL METAPHOR OF WATER IN THE BOOK OF ISAIAH (SUMMARY)
WYKAZ SKRÓTÓW
BIBLIOGRAFIA
INDEKS OSOBOWY
TABLE OF CONTENTS