Nabycie przynależności do Kościoła katolickiego

ks. Marek Zaborowski
ISBN: 978-83-7702-612-0
Stron: 320
Format: B5
Rok wydania: 2013

Powyższa publikacja porusza problem przynależności do Kościoła katolickiego na mocy sakramentu chrztu i poprzez formalny akt podjęcia pełnej wspólnoty przez wcześniej ochrzczonych poza wspólnota tego Kościoła. omawiany temat został przedstawiony z bardzo istonego punktu kanonistycznego i eklezjologicznego. Autor ukazuje ochrzczonego jako podmiot praw i obowiązków w Kościele katolickim, podkreślając przy tym jego status w tejże wspólnocie. Omówiona problematyka ma znaczenie nie tylko dla duszpasterskiej pracy Kościoła, ale także dla poznania Kościoła przez osoby do niego nie należące.


SPIS TREŚCI

Wykaz skrótów
Wstęp

Rozdział pierwszy
Sakrament chrztu - podstawy teologiczno-prawne

1. Pojęcie sakramentu
2. Biblijne podstawy sakramentu chrztu
2.1. Stary Testament
2.1.1. Zawarcie przymierza
2.1.2. Odnowienie przymierza
2.1.3. Prorok Ezechiel
2.2. Nowy Testament
2.2.1. Chrzest Jezusa w Jordanie
2.2.2. Wypowiedzi Jezusa o chrzcie
2.2.3. Rozmowa Jezusa z Nikodemem
2.2.4. Pisma św. Pawła
3. Doktryna dotycząca sakramentu chrztu
3.1. Konieczność chrztu
3.2. Chrzest dorosłych i niemowląt
3.3. Istotne skutki sakramentu
3.3.1. Odpuszczenie grzechów
3.3.2. Włączenie do wspólnoty Kościoła
3.3.3. Charakter sakramentalny
Wnioski

Rozdział drugi
Niepowtarzalność chrztu w doktrynie okresu patrystycznego

1. Sakrament chrztu w doktrynie ojców Kościoła
1.1. Jeden chrzest w nauczaniu starożytnego Kościoła zachodniego
1.2. Jeden chrzest w nauczaniu ojców Kościoła wschodniego
1.2.1. Ojcowie aleksandryjscy i nauczanie na temat chrztu
1.2.1.1. Orygenes
1.2.1.2. Klemens Aleksandryjski
1.2.1.3. Atanazy Aleksandryjski
1.2.1.4. Dydym Ślepy
1.2.1.5. Cyryl Jerozolimski
1.2.2. Jeden chrzest w nauczaniu ojców antiocheńskich
1.2.2.1. Święty Jan Chryzostom
1.2.2.2. Teodor, biskup Mopsuestii
1.3. Niepowtarzalność chrztu według ojców kapadockich
1.3.1. Święty Bazyli z Cezarei
1.3.2. Grzegorz z Nyssy
2. Jeden chrzest w świetle dokumentów soborowych i zbiorów źródeł prawa kanonicznego
2.1. Chrzest w kanonach Soboru Nicejskiego I (325)
2.2. Kanony apostolskie o chrzcie (ok. 380)
2.3. K oncepcja chrztu według postanowień Synodu w Laodycei (ok. 343-381)
2.4. Chrzest w kanonach Soboru Konstantynopolitańskiego I (381)
2.5. Synod w Trullo (691)
3. Jeden chrzest w nauczaniu wczesnych ojców zachodnich
3.1. Ireneusz, biskup Lyonu
3.2. Tertulian i jego traktat O chrzcie
3.3. Spór o chrzest między Cyprianem z Kartaginy i papieżem Stefanem I
4. Synod w Elwirze (300-303)
5. Nauczanie o chrzcie Synodu z Arles (314)
6. Donatyści i ich nauczanie o chrzcie
7. Święty Ambroży
8. Święty Optat, biskup Milewy, przeciwko nauce donatystów
9. Nauczanie św. Augustyna o niepowtarzalności chrztu
Wnioski

Rozdział trzeci
Stabilność koncepcji chrztu w wiekach średnich i nowe argumenty w okresie trydenckim

1. Doktryna dotycząca włączenia do Kościoła w średniowieczu
1.1. Nauka odnośnie do chrztu we wczesnym średniowieczu
1.2. Średniowieczne herezje przeciwko nauczaniu o chrzcie
1.3. Stanowisko Kościoła przeciwko średniowiecznym heretyckim naukom o chrzcie
1.4. Pojęcie jednego chrztu u szczytu epoki średniowiecza
1.5. Nauka odnośnie do chrztu w późnym średniowieczu
2. Doktryna chrztu na Soborze Trydenckim
3. Nauczanie dotyczące przynależności do Kościoła przed Kodeksem prawa kanonicznego z 1917 roku
Wnioski

Rozdział czwarty
Koncepcja przynależności do Kościoła Jezusa Chrystusa według Vaticanum II

1. Sakramentalno-prawne włączenie do Kościoła Jezusa Chrystusa w nauczaniu soborowym
1.1. Przynależność do Kościoła Jezusa Chrystusa poprzez chrzest
1.2. Skutki włączenia do Kościoła Jezusa Chrystusa
2. Koncepcja Kościoła Jezusa Chrystusa
2.1. Ecclesia Christi est Ecclesia catholica - nauczanie przed Soborem Watykańskim II
2.1.1. Założenia dogmatyczne
2.1.2. Przepisy Kodeksu prawa kanonicznego z 1917 roku
2.2. Ecclesia Christ subsistit in Ecclesia catholica - nauczanie Soboru Watykańskiego II oraz przepisy posoborowe
2.2.1. Założenia dogmatyczne
2.2.2. Unormowania w Kodeksie Jana Pawła II
3. Koncepcja osoby w Kościele katolickim według Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 roku
3.1 Attenta quidem eorum conditione
3.2. Quatenus in ecclesiastica sunt communione et nisi obstet lata legitime sanctio
3.3. Status prawny chrześcijanina
3.4. Status osoby ochrzczonej w Kościele katolickim
3.4.1. Status prawny osoby nieletniej
3.4.2. Status prawny osoby dorosłej, która przyjmuje chrzest
3.5. Uznanie prawa do tożsamości obrządkowej
3.5.1. Status prawny małżonków w małżeństwach międzyobrządkowych
3.5.2. Konsekwencje prawne dla małoletnich dzieci przy zmianie obrządku ich rodziców
3.6. Status prawny osoby ochrzczonej niekatolickiej, która przyjmuje wiarę katolicką
3.7. Osoba katechumena w świetle kanonu 96 KPK
Wnioski

Rozdział piąty
Formalno-prawne przesłanki kanonicznej przynależności do Kościoła katolickiego według Kodeksu prawa kanonicznego z 1983 roku i Kodeksu kanonów Kościołów wschodnich

1. Inkorporacja do Kościoła katolickiego na mocy sakramentu chrztu
1.1. Ogólne założenia dla określenia stanu faktycznego
1.2. Istotne kryteria odnośnie do określenia włączenia do Kościoła katolickiego
2. Włączenie do Kościoła katolickiego na mocy chrztu
2.1. Baptismus in Ecclesia catholica - miejsce sprawowania sakramentu
2.2. Baptismus in Ecclesia catholica - przynależność kościelna szafarza
2.3. Baptismus in Ecclesia catholica - naturalne pochodzenie podmiotu przyjmującego chrzest
2.4. Baptismus in Ecclesia catholica - kwestia intencji
2.4.1. Pojęcie baptizatus in Ecclesia catholica w Kodeksie prawa kanonicznego z 1917 roku
2.4.2. Elementy decydujące o przynależności do Kościoła katolickiego poprzez chrzest według komentarzy do Kodeksu prawa kanonicznego z 1917 roku
2.4.2.1. Intencja przyjmującego chrzest
2.4.2.2. Intencja rodziców albo opiekunów prawnych osoby chrzczonej
2.4.2.3. Intencja szafarza chrztu
2.4.3. Intencja jako stan faktyczny włączenia do Kościoła katolickiego według obowiązującego prawa kodeksowego
2.4.3.1. Praktyczne zastosowanie zasady
2.4.3.2. Włączenie do Kościoła dziecka w przypadku różniącej się intencji rodziców
2.4.3.3. Inkorporacja dziecka w wypadku chrztu w niebezpieczeństwie śmierci etiam invitis parentibus
2.4.3.4. Włączenie do Kościoła w przypadku chrztu dziecka, które prawnie nie podlega niczyjej władzy
3. Opinie kanonistów odnośnie do przynależności do Kościoła katolickiego na mocy sakramentu chrztu
4. Przynależność do Kościoła katolickiego na mocy formalnego aktu
4.1. Z naczenie recepti w świetle kanonu 11 KPK i kanonu 1490 KKKW
4.2. Podstawy prawne dla określenia pojęcia recepti
4.3. Warunki stawiane kandydatom
4.3.1. Chrzest przyjęty extra Ecclesiam catholicam
4.3.2. Wolna wola kandydata
4.3.3. Poszczególne etapy przy przyjęciu dorosłych
4.3.4. Poszczególne kroki przy przyjęciu osób małoletnich
4.4. Prawny wymiar przyjęcia do Kościoła katolickiego
4.4.1. Wola przyjęcia kandydata jako conditio sine qua non dla skuteczności prawnej przyjęcia
4.4.2. Forum externum jako forma prawna przyjęcia
4.4.3. Przesłanki skuteczności prawnej aktu przyjęcia
4.4.3.1. Warunki ważności odnośnie do ogłoszenia woli przyjęcia przez kandydata
4.4.3.2. Warunki ważności dla suwerennego działania Kościoła katolickiego
4.4.3.3. Problem woli przyjęcia czy też oświadczenia przyjęcia w sytuacji metus gravis, iniuste incussus, aut ex dolo i w sytuacji error simplex
Wnioski

Zakończenie
Bibliografia
Summary
Zusammenfassung