Dzieci w rodzinach zastępczych i dysfunkcjonalnych

ks. Andrzej Łuczyński
ISBN: 978-83-7363-655-2
Stron: 246
Format: B5
Rok wydania: 2008

Praca składa się z sześciu rozdziałów. Pierwsze trzy rozdziały mają charakter teoretyczny, pozostałe trzy poświęcone są założeniom metodologicznym oraz analizie i interpretacji materiału uzyskanego z badań. W teoretycznej części pracy dokonano refleksji nad rodziną jako środowiskiem wychowawczym, stymulującym optymalny rozwój dziecka. Wyjaśniono podstawowe pojęcia dotyczące rodziny i wychowującego się w niej dziecka ze szczególnym uwzględnieniem zjawiska dysfunkcji i patologii życia rodzinnego. Poddano również analizie problem rozwoju emocjonalnego dziecka w środowisku rodzinnym. Wiele miejsca poświęcono zagadnieniom związanym z problemem sieroctwa społecznego, wskazując jednocześnie na rodzinę zastępczą jako jedną z podstawowych form jego kompensacji. W części poświęconej problematyce badawczej określono podstawowe założenia metodologiczne oraz dokonano analizy ilościowej i jakościowej uzyskanych wyników badań empirycznych. Poddano wnikliwej analizie wyniki badań dotyczących realizacji podstawowych potrzeb fizycznych i psychicznych dzieci i młodzieży z rodzin zastępczych i dysfunkcjonalnych w środowisku rodzinnym, szkolnym i koleżeńskim. W tej części publikacji przeanalizowano także wpływ poziomu zaspokojenia podstawowych potrzeb fizycznych i psychicznych na proces socjalizacji dzieci i młodzieży z rodzin zastępczych i dysfunkcjonalnych. Natomiast w końcowej części pracy dokonano podsumowania przeprowadzonych analiz oraz sformułowano wnioski końcowe i postulaty optymalizacyjne. (ze Wstępu)


SPIS TREŚCI

Wstęp

Rozdział I
Refleksja nad rodziną jako środowiskiem wychowawczym

1. Pojęcie, typologia i funkcje rodziny
1.1. Typologia rodzin
1.2. Funkcje rodziny
1.2.1. Funkcje rodziny tradycyjnej i współczesnej
1.2.2. Klasyfikacja funkcji rodziny

2. Rodzina jako środowisko wychowania i socjalizacji

3. Rola rodziny w rozwoju osobowości dziecka

4. Zjawisko dysfunkcji i patologii w życiu rodziny
4.1. Dysfunkcja środowiska rodzinnego
4.2. Patologia środowiska rodzinnego

5. Współczesne problemy i oczekiwania młodego pokolenia

Rozdział II
Rozwój emocjonalny dziecka i zaspokajanie jego potrzeb

1. Uwarunkowania rozwoju emocjonalnego dziecka w rodzinę
1.1. Emocjonalny i uczuciowy „świat" dziecka
1.2. Więzi emocjonalne dziecka z rodzicami
1.3. Miłość najpełniejszym wyrazem rodzicielskiej troski

2. Znaczenie potrzeb w życiu i rozwoju dziecka
2.1. Charakterystyka pojęcia „potrzeba"
2.2. Funkcjonowanie i klasyfikacja potrzeb
2.3. Wpływ znaczących potrzeb na rozwój dziecka
2.4. Deprywacja, potrzeb dziecka

3. Postawy rodziców wobec dziecka

Rozdział III
Zjawisko sieroctwa społecznego

1. Pojęcie sieroctwa społecznego

2. Przyczyny i skutki osierocenia dziecka

3. Rodzina zastępcza jako forma kompensacji sieroctwa społecznego
3.1. Rodzina zastępcza - zakres pojęciowy i organizacyjny
3.2. Typologia rodzin zastępczych
3.3. Dobór rodziny zastępczej dla dziecka
3.4. Wychowawcze oddziaływanie rodzin zastępczych

Rozdział IV
Metodologia badań własnych

1. Cel badań, problemy badawcze i hipotezy, zmienne i wskaźniki
1.1. Problemy główne
1.2. Problemy szczegółowe
1.3. Hipotezy
1.4. Zmienne i ich wskaźniki

2. Metody, techniki i narzędzia pomiaru zmiennych
2.1. Test - Film R. Gilla
2.2. Test niedokończonych zdań J. Kostrzewskiego
2.3. Arkusz zachowania się ucznia B. Markowskiej
2.4. Sposób konstrukcji wskaźników

3. Metody statystyczne analizy wyników badań

4. Teren i organizacja badań

5. Charakterystyka próby badawczej

Rozdział V
Zaspokojenie podstawowych potrzeb fizycznych i psychicznych dzieci z rodzin zastępczych i dysfunkcjonalnych w środowisku rodzinnym, szkolnym i koleżeńskim

1. Wybrane cechy badanych rodzin

2. Materialny stan rodziny w opinii dzieci i rodziców

3. Moralna kondycja badanych rodzin

4. Funkcjonowanie dzieci w rodzinach zastępczych i dysfunkcjonalnych
4.1. Relacje dzieci z rodzicami (opiekunami)
4.2. Związki uczuciowe dzieci z rodziną
4.3. Oczekiwania dzieci i rodziców w stosunku do rodziny

5. Osoby znaczące w życiu badanych dzieci

6. Funkcjonowanie dzieci w środowisku szkolnym i koleżeńskim
6.1. Samopoczucie i kontakty dziecka w szkole
6.2. Pozycja i akceptacja dzieci w środowisku koleżeńskim

7. Poziom realizacji podstawowych potrzeb fizycznych i psychicznych u dzieci

8. Podsumowanie

Rozdział VI
Wpływ zaspokojenia podstawowych potrzeb fizycznych i psychicznych na proces socjalizacji dzieci z rodzin zastępczych i dysfunkcjonalnych

1. Poziom zaspokojenia podstawowych potrzeb fizycznych i psychicznych a odpowiedzialność moralna badanych dzieci
2. Poziom zaspokojenia podstawowych potrzeb fizycznych i psychicznych a zachowanie antyspołeczne badanych dzieci
3. Poziom zaspokojenia podstawowych potrzeb fizycznych i psychicznych a uspołecznienie badanych dzieci
4. Podsumowanie

Rozdział VII
Wnioski i postulaty optymalizacyjne

1. Optymalizacyjne postulaty pedagogiczne
2. Postulaty dla praktyki
3. Postulaty dla teorii opiekuńczo-wychowawczej

Summary. Children in foster and dysfunctional families

Bibliografia