Zmiany awifauny lęgowej zieleni miejskiej Lublina w latach 1982-2007 oraz ich przyczyny

Waldemar Biaduń
ISBN: 978-83-7363-929-4
Stron: 160
Format: B5
Rok wydania: 2009

Celem niniejszej pracy jest próba syntezy dotychczasowych, odmiennych prób rozwiązania problemu kształtowania się zespołów awifauny w mieście. Podjęto w niej próbę analizy zmian składu jakościowego i ilościowego zgrupowań lęgowych ptaków zieleni wysokiej Lublina w okresie 1982-2007 na tle zmian różnych czynników mogących kształtować obraz awifauny lęgowej badanych terenów w tym czasie.
Przyjęto, że o awifaunie danego obszaru decyduje szereg czynników lokalnych (np. struktura szaty roślinnej i czynniki antropogeniczne na badanych terenach w ich otoczeniu i w skali miasta) i globalnych (zmiany zasięgu geograficznego i stanu ogólnego populacji, procesy synurbizacyjne). W niniejszej pracy wyróżniono 3 rodzaje uwarunkowań:
- dotyczące bezpośrednio badanych terenów, w tym m.in. wielkość, charakter użytkowania, położenie, struktura roślinności (wiek drzewostanu, zwarcie koron, obfitość podszytu) i stopień urbanizacji (w tym np. zmiany infrastruktury, ruch ludzi, zabiegi pielęgnacyjne czy aktywna ochrona)
- dotyczące otoczenia badanych terenów: struktura użytkowania areału w bliższym i dalszym sąsiedztwie (do granic miasta włącznie)
- działające w skali regionu i większej: zmiany zasięgu geograficznego i stanu ogólnego populacji poszczególnych gatunków oraz procesy synurbizacji. (ze Wstępu)


SPIS TREŚCI

WSTĘP

1. MATERIAŁY I METODY
1.1. Teren badań
1.1.1. Charakterystyka miasta
1.1.2. Charakterystyka terenów objętych badaniami ilościowymi
1.1.2.1. Charakterystyka ogólna
1.1.2.2. Opis analizowanych czynników siedliskowych
1.2. Metody badań terenowych
1.3. Analiza danych
1.3.1. Wyróżnione parametry charakterystyki zgrupowań lęgowych
1.3.2. Analiza statystyczna
1.3.3. Używane skróty i pojęcia

2. WYNIKI BADAŃ
2.1. Zmiany awifauny lęgowej
2.1.1. Liczba gatunków
2.1.2. Regularność gniazdowania i zmiany składu gatunkowego
2.1.3. Zmiany liczebności i struktury zgrupowań lęgowych
2.1.3.1. Zagęszczenie ogólne
2.1.3.2. Struktura dominacji ilościowej
2.1.3.3. Liczba i udział dominantów
2.1.3.4. Gildie gniazdowe
2.1.3.5. Gildie pokarmowe i sposób żerowania
2.1.3.6. Osiadłość
2.1.4. Przegląd grup gatunków wg charakteru zmian
2.2.Wybrane czynniki lokalne a zmiany awifauny
2.2.1. Czynniki charakteryzujące poszczególne tereny
2.2.1.1. Wielkość i charakter użytkowania
2.2.1.2. Położenie
2.2.1.3. Zaawansowanie urbanizacji
2.2.1.4.Tempo przekształceń terenu
2.2.1.5. Stan drzewostanu
2.2.1.6. Podszyt i "powierzchnia martwa"
2.2.1.7. Sztuczne miejsca lęgowe
2.2.1.8. Natężenie ruchu ludzi
2.2.1.9. Obecność drapieżników
2.2.2. Struktura otoczenia badanych terenów
2.2.2.1. Długość ulic i natężenie ruchu
2.2.2.2. Udział zabudowy
2.2.2.3. Bogactwo zieleni
2.2.2.4. Tereny otwarte

3. DYSKUSJA
3.1. Czynniki lokalne a parametry ogólne zgrupowań lęgowych awifauny
3.1.1. Czynniki statyczne
3.1.1.1. Wielkość i charakter użytkowania
3.1.1.2. Położenie w mieście i gradient urbanizacji
3.1.2. Czynniki dynamiczne
3.1.2.1. Struktura roślinności
3.1.2.2. Presja urbanizacyjna
3.1.2.3. Drapieżnictwo i konkurencja międzygatunkowa
3.1.2.4. Otoczenie badanych terenów
3.2. Zmiany statusu poszczególnych gatunków
3.2.1. Wpływ czynników lokalnych
3.2.2. Czynniki działające w szerszej skali
3.2.2.1. Zmiany zasięgu
3.2.2.2. Zmiany stanu ogólnego populacji
3.2.2.3. Synurbizacja
3.3. Mechanizmy zmian awifauny lęgowej zieleni miejskiej - próba syntezy
3.3.1. Struktura zgrupowań lęgowych - aktywne i pasywne synantropy
3.3.1.1. Liczba gatunków lęgowych
3.3.1.2. Różnorodność gatunkowa
3.3.1.3. "Homogenizacja" awifauny
3.3.1.4. Gildie gniazdowe
3.3.1.5. Czynniki decydujące o charakterze zgrupowań
3.3.2. Dynamika liczebności na tle zmian w skali miasta
3.3.2.1. Dynamika zagęszczenia zgrupowań lęgowych zieleni miejskiej
3.3.2.2. Przepływ osobników między różnymi siedliskami w mieście
3.3.3. Prawidłowości funkcjonowania zgrupowań lęgowych w zieleni miejskiej
3.3.3.1. Czy istnieje uniwersalny mechanizm zmian?
3.3.3.2. Pojemność siedliska a wielkość populacji
3.3.3.3. Ranga czynników lokalnych i globalnych
3.3.3.4. Wpływ zmian klimatycznych i zanik cech migracyjnych

4. WNIOSKI KOŃCOWE
5. PIŚMIENNICTWO
6. SUMMARY

SPIS RYCIN I TABEL
TABELE