Rok 1863 w kilku odsłonach Nagroda Dyrektora Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie

Książka nagrodzona Wawrzynem Pawła Konrada (pierwszego drukarza lubelskiego) w konkursie Książka roku 2016 Lublin - Lubelszczyzna w kategorii Lubelszczyzna - Wydawnictwa Monograficzne

red. Eugeniusz Niebelski
ISBN: 978-83-8061-406-2
Stron: 456
Format: B5 (oprawa twarda)
Rok wydania: 2017 (wydanie drugie poprawione i uzupełnione)

"Rok 1863 w kilku odsłonach", praca zbiorowa pod redakcją naukową prof. dra hab. Eugeniusza Niebelskiego z Instytutu Historii, w poprawionym i uzupełnionym wydaniu, jest niezmiernie interesującą pozycją książkową, której wątkiem przewodnim jest powstanie styczniowe. Rok 1863, to hasło wywoławcze, bo faktycznie tematyka wychodzi znacznie przed powstanie, a ludzkimi losami i reperkusjami sięga wieku XX. Jest to publikacja wyjątkowa także i z tego powodu, że w znacznej części tworzy album: ilustracjami, dokumentami, rysunkami zesłańców, fotografiami i portrecikami także samych autorów prezentowanych tekstów. Mamy tu zatem - by dać wyobrażenie różnorodności tematyki – między innymi o idei polskich walk wyzwoleńczych w XIX w., o braciach Głowackich (w tym o późniejszym Bolesławie Prusie) w powstaniu, o innych mniej znanych powstańcach, o błogosławionych i świętych Kościoła katolickiego, których lata młodzieńcze przypadły na czasy „polskiego buntu”, o chorągwiach i barwach 1863 r., o wyjątkowych miejscach polskiego przymusowego osadnictwa zesłańczego, o artystach malarzach zaczynających swoją karierę na zesłaniu itp. Świetnie napisane teksty tworzyli znani specjaliści tamtej epoki z różnych środowisk naukowych (Lublina, Krakowa, Kielc, Warszawy), muzealnicy, archiwiści, a także młodzi badacze. Dobra, ciekawa książka, świetnie zredagowana.


SPIS TREŚCI

Przedmowa do wydania drugiego (Eugeniusz Niebelski)

Wstęp do wydania pierwszego

I. W przededniu powstania

Tadeusz Grab (Lublin), Kosa - zwycięska broń polskich wizji zbrojnych XIX wieku

Andrzej Nowak (Kraków), Wątek religijnej konfrontacji w przedpowstaniowej publicystyce emigracyjnej

"Kto nie nosi Krzyża swego..." Kazanie ks. Jana Chyliczkowskiego z Goraja na Zamojszczyźnie z czasów manifestacji patriotycznych 1861 roku

II. Spiskowcy i bojownicy

Wiesław Śladkowski (Lublin), Leon Frankowski i oddział lubelsko-puławski w powstaniu styczniowym

Jakub Malik (Lublin), Leon, Oleś i ciotka Domicela. Udział braci Głowackich w powstaniu styczniowym. (Rekonstrukcje i domysły)

Ireneusz Sadurski (Lublin), Antoniego Migdalskiego - ucznia gimnazjum lubelskiego powstańcze boje w 1863 roku

Jerzy Skrzypczak (Mielec), Maksymilian Oborski z Proszewa na Podlasiu, dwaj jego synowie i rok 1863

Idesbald Goddeeris (Leuven, Belgia), Wielobarwne polonofi lstwo i całkowita neutralność. Belgijskie reakcje na polskie powstanie 1863 roku

III. Postawy kleru. Święci roku 1863

Elżbieta Orzechowska (Radom), Duchowni Sandomierza w manifestacjach 1861 roku

Wiesław Caban (Kielce), Ponownie w sprawie zjazdów księży diecezji sandomierskiej i krakowsko-kieleckiej w 1862 roku

Irena Wodzianowska (Lublin), W rękach "Wieszatiela". Gen. Michaił Murawjow wobec Kościoła katolickiego na Litwie i Białorusi (1863-1865)

Zinaida Antonowicz (Mińsk, Białoruś), Antonij Przyjałgowskij - szkłowskij wikarij i uczastnik wosstanija 1863-1864 gg.

Eugeniusz Niebelski (Lublin), "Agitator" z Krzeszowa nad Sanem. Powstańcze i zesłańcze losy ks. Stanisława Matrasia

Stanisław Wiech (Kielce), Rosyjskie stereotypy polskich kapłanów - spiskowców, powstańców, wrogów Rosji, cara i prawosławia

Elżbieta Orman (Kraków), Pomiędzy obowiązkiem wobec Kościoła a Ojczyzny. Duchowni roku 1863 w biogramach "Polskiego Słownika Biografi cznego"

Roland Prejs OFMCap (Lublin), "Następstwa żywotne" - święci i błogosławieni Kościoła katolickiego epoki powstania styczniowego

IV. Powstanie i zsyłka w obrazach i w pamięci

Jan Ptak (Lublin), Chorągwie powstańcze 1863 roku - symbolika, przesłanie, dziedzictwo

Eugeniusz Niebelski (Lublin), Malarze Syberii i Sybiru, zesłańcy 1863 roku - Stanisław Wroński i Maksymilian Oborski

Album rysunków zesłańców w Pietropawłowsku z 1870 roku (oprac. Alina Jurkiewicz-Zejdowska)

Fotografie księży z okresu powstania 1863 roku w Archiwum Muzeum Hrabiego Michaiła Murawiowa w Wilnie (oprac. Helena Szymanel)

Marian Lappe (Lublin), "Usola. Warzelnia soli pod Irkuckiem" - plany osady nad Angarą oraz przestrzeń katorżnych prac i zamieszkania zesłańców postyczniowych

"Sekretno/Ściśle poufne" - rządowy rejestr politycznych zesłańców uwolnionych od nadzoru policyjnego carską amnestią z 13/17 maja 1871 roku (oprac. Eugeniusz Niebelski)

V. 150. rocznica Powstania Styczniowego w Lublinie

Tadeusz Grab (Lublin), Lubelskie obchody 150. rocznicy Powstania Styczniowego i międzynarodowa konferencja naukowa "Rok 1863. Walka-Kraj-Lubelszczyzna-Kościół" w Lublinie 10-11 stycznia 2013 roku

Uczestnicy naukowego spotkania w Lublinie w rysunkach Pauliny Kopestyńskiej. Album

Bp Cyryl Klimowicz (Irkuck, Rosja), Kościół katolicki na Syberii i kult św. Rafała - historia, pamięć i duszpasterstwo dziś (Przemówienie do uczestników konferencji naukowej, wygłoszone w KUL 11 stycznia 2013 r.)

"Ojczyznę wolną..." Kazanie o. Rolanda Prejsa OFMCap wygłoszone 26 stycznia 2013 r. w 150. rocznicę Powstania Styczniowego (Kościół OO. Kapucynów przy Krakowskim Przedmieściu w Lublinie)

Indeks nazwisk