Eneida

Iwan Kotlarewski

w tłumaczeniu Piotra Kuprysia
ISBN: 978-83-7363-646-0
Stron: 272
Format: 15x24 cm (oprawa twarda)
Rok wydania: 2008

Eneida to, po raz pierwszy wydany w języku polskim, poemat wybitnego poety, „ojca” nowej literatury i nowego języka ukraińskiego Iwana Kotlarewskiego (1769-1838), opublikowany w Petersburgu w 1798 roku. Jest to „trawestacja Wergiliuszowej Eneidy napisana językiem najbardziej zbliżonym do żywej mowy ludu ukraińskiego, przedstawiająca burleskowo obraz życia na Ukrainie w drugiej połowie XVIII wieku. Historycy literatury poemat ten uważają za początek nowożytnej literatury ukraińskiej. Język tego utworu stał się bowiem podstawą współczesnego ukraińskiego języka literackiego. Tłumaczenia z języka ukraińskiego na polski dokonał związany z Lublinem filolog Piotr Kupryś (12.08.1933 – 10.02.2002), absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dzieło zostało wydane przez Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, przy współudziale Akademii Rolniczej – Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie i tutejszego Oddziału Polskiej Akademii Nauk. Książka jest zaopatrzona licznymi przypisami, ze słowem wstępnym Prezydenta Republiki Ukrainy – Wiktora Juszczenki, który podkreślił iż „to godne uwagi wydarzenie będzie ważnym wkładem w budowaniu partnerstwa i przyjaźni między naszymi bratnimi narodami”.

Od roku 1798 liczy się historia nowej literatury ukraińskiej, wtedy bowiem ukazała się drukiem Iwana Kotlarewskiego trawestacja Wergiliuszowej Eneidy, napisana językiem najbardziej zbliżonym do żywej mowy ludu ukraińskiego. Fakt ten uznano za początek nowej literatury i jednocześnie nowy etap w rozwoju ukraińskiego języka literackiego i ogólnonarodowego, a Iwan Kotlarewski uznany został za 'ojca' nowej literatury i nowego języka literackiego Ukraińców, którzy od przyjęcia wiary chrześcijańskiej w okresie świetności Rusi Kijowskiej w X wieku aż do końca wieku XVIII pisali swoje teksty literackie językiem mocno osadzonym w języku Cerkwi, przybyłym na Ukrainę wraz z nową wiarą i religią z południa Słowiańszczyzny. Był to język w znacznym stopniu zrozumiały dla Słowian wschodnich, lecz jednocześnie znacznie odbiegał od języka używanego na co dzień (z Wprowadzenia)